1. Văn miếu Quốc Tử Giám là gì?
- Văn Miếu – Quốc Tử Giám là quần thể di tích đa dạng, phong phú hàng đầu của thành phố Hà Nội, nằm ở phía Nam kinh thành Thăng Long. Quần thể kiến trúc Văn Miếu – Quốc Tử Giám bao gồm: hồ Văn, khu Văn Miếu – Quốc Tử Giám và vườn Giám, mà kiến trúc chủ thể là Văn miếu (chữ Hán: 文廟) - nơi thờ Khổng Tử, và Quốc tử giám (chữ Hán: 國子監) - trường đại học đầu tiên của Việt Nam.2. Văn miếu Quốc Tử Giám thờ ai?
- Văn Miếu Quốc Tử Giám là quần thể kiến trúc gồm hai di tích: Văn Miếu và Quốc Tử Giám.Văn Miếu được Vua Lý Thánh Tông cho xây từ mùa thu năm 1070, để thờ Khổng Tử, Chu Công, cùng tứ phối là Nhan Tử, Tăng Tử, Tư Tử, Mạnh Tử và các bậc hiền triết Nho giáo.- Sau này, vào năm 1370, khi Quốc Tử Giám Tư nghiệp Chu Văn An qua đời, Vua Trần Nghệ Tông cho thờ ông ở Văn Miếu, bên cạnh Khổng Tử. Quốc Tử Giám được Vua Lý Nhân Tông cho xây kề sau Văn Miếu vào năm 1076 với mục đích thành lập trường học hoàng gia, dành riêng cho các “quốc tử”, tức con vua, chúa, và các bậc đại quyền quý trong triều. Về sau, từ năm 1253, vua Trần Thái Tông chiếu lệnh mở rộng Quốc Tử Giám, cho phép con cái thường dân có năng lực xuất sắc được theo học tại đây.
3. Văn Miếu - Quốc Tử Giám Có Bao Nhiêu Bia Tiến Sĩ?
- Bia tiến sĩ Văn Miếu Quốc Tử Giám là các tấm bia khắc tên những người đỗ tiến sĩ trong các khoa thi dưới thời Lê Sơ, Mạc và Lê Trung hưng. 82 tấm bia tương ứng với 82 kỳ thi khoa cử, trên mỗi bia đá có khắc một bài ký ghi lại lịch sử khoa thi năm đó. Đây là những pho sử đá độc nhất, lưu giữ những giá trị lịch sử, văn hóa và giáo dục của Việt Nam.
4. Ý nghĩa của việc xây dựng Văn Miếu Quốc Tử Giám
- Việc xây dựng Văn Miếu, thành lập Quốc Tử Giám không chỉ là minh chứng ghi nhận quyết sách về đường hướng của nền giáo dục mà còn thể hiện cả lý tưởng xây dựng nền trị đạo nhân nghĩa trên đất nước ta. Sau khi thực hiện cuộc thiên đô vĩ đại, triều Lý cần có sự mở rộng tương ứng về quy mô các thiết chế của triều đình cùng với đó là việc cắt đặt các chức vụ đảm trách công việc binh dân, hình chính, gọi tên các tướng võ quan văn sao cho quy củ và hệ thống.
- Qua nghiên cứu văn bia tiến sĩ Văn Miếu – Quốc Tử Giám có thể thấy quan điểm rất rõ ràng về đào tạo và sử dụng nhân tài của cha ông. Bên cạnh đó, một số văn bia còn nhằm mục đích giáo dục nhân cách, đạo đức cho đội ngũ quan lại đương thời và hậu thế. Tám mưới hai tấm bia đề danh tiến sĩ là biểu tượng của tinh thần hiếu học, đồng thời là sự tôn vinh của các thời đại với những người đã thành danh trên con đường học tập, rèn luyện để trở thành người có ích cho xã hội.
- Ngày nay, Văn Miếu – Quốc Tử Giám không chỉ có chức năng thờ phụng, lưu danh những bậc hiền triết mà còn là nơi tham quan của du khách trong và ngoài nước. Qua thời gian và những biến cải của lịch sử Văn Miếu Quốc Tử Giám Thăng Long càng khẳng định được giá trị là nơi lưu dấu quá trình hình thành và phát triển của tầng lớp trí thức Nho học Việt.