Hoạt động Mở đầu (trang 11) Hóa 12 Chân trời sáng tạo Bài 2: Xà phòng, chất giặt rửa được dùng để loại bỏ các vết bẩn bám trên quần áo, bề mặt các vật dụng, … Xà phòng là gì? Xà phòng và chất giặt rửa tổng hợp có đặc điểm gì giống và khác nhau.
Trả lời:
- Xà phòng là hỗn hợp muối sodium hoặc potassium của các acid béo và một số chất phụ gia.
- So sánh xà phòng và chất giặt rửa tổng hợp:
1. Khái niệm, đặc điểm cấu tạo và tính chất giặt rửa của xà phòng và chất giặt rửa tự nhiên, tổng hợp
Câu hỏi 1 (trang 11) Hóa 12 Chân trời sáng tạo Bài 2: So sánh thành phần, tính chất giặt rửa của xà phòng và chất giặt rửa tổng hợp.
Trả lời:
- Xà phòng có thành phần chính là muối sodium hoặc potassium của các acid béo và một số chất phụ gia.
- Chất giặt rửa tổng hợp thường là các muối sodium như sodium alkylsulfate, sodium alkylbenzenesulfonate,...
- Chất giặt rửa tổng hợp có tính năng giặt rửa tương tự xà phòng.
Câu hỏi 2 (trang 12) Hóa 12 Chân trời sáng tạo Bài 2: Quan sát Ví dụ 1 và Ví dụ 2, hãy giải thích tại sao xà phòng và chất giặt rửa đều tan được trong nước.
Trả lời:
- Trong các phân tử của xà phòng và chất giặt rửa đều có đầu ưa nước có thể tạo liên kết hydrogen với nước nên xà phòng và chất giặt rửa đều tan được trong nước.
2. Phương pháp sản xuất xà phòng và chất giặt rửa tổng hợp
Câu hỏi 3 (trang 13) Hóa 12 Chân trời sáng tạo Bài 2: Tiến hành Thí nghiệm và mô tả hiện tượng quan sát được. Viết phương trình hoá học ở dạng tổng quát của phản ứng xà phòng hoá chất béo.
Trả lời:
- Mô tả hiện tượng:
+ Ban đầu, khi cho dung dịch NaOH vào dầu ăn, ta thấy hỗn hợp bị tách thành 2 lớp.
+ Đun sôi hỗn hợp và khuấy liên tục, tạo thành chất lỏng đồng nhất và sệt.
+ Khi ngừng đun, để nguội thu được hỗn hợp đặc sệt màu trắng.
+ Thêm dung dịch NaCl bão hòa vào hỗn hợp trên, xuất hiện lớp chất rắn màu trắng nổi lên trên dung dịch.
- Phương trình hóa học ở dạng tổng quát của phản ứng xà phòng hoá chất béo:
(RCOO)3C3H5 + 3NaOH 3RCOONa + C3H5(OH)3
Bài tập
Bài tập 1 (trang 14) Hóa 12 Chân trời sáng tạo Bài 2: Hoá chất chủ đạo trong ngành công nghiệp sản xuất xà phòng là
A. K2SO4.
B. NaCl.
C. Mg(NO3)2.
D. NaOH.
Đáp án đúng: D. Trong công nghiệp, xà phòng được sản xuất chủ yếu từ nguyên liệu chính là chất béo và sodium hydroxide (NaOH) hoặc potassium hydroxide (KOH).
Bài tập 2 (trang 14) Hóa 12 Chân trời sáng tạo Bài 2: Cho biết trong các chất sau, chất nào có thể là thành phần chính của xà phòng? Chất nào có thể là thành phần chính của chất giặt rửa tổng hợp?
Lời giải:
- Chất là thành phần chính của xà phòng: b, c, d.
- Chất là thành phần chính của chất giặt rửa tổng hợp: a.