Khởi động (trang 6) Tin học Ứng dụng 12 Chân trời sáng tạo Bài A1: Ngày nay, trên điện thoại thông minh người ta thường cài đặt một số ứng dụng trợ lí ảo như Siri của Apple, Google Assistant của Google,…hãy nêu các chức năng của ứng dụng trợ lí ảo mà em biết.
Trả lời:
- Chức năng của ứng dụng trợ lí ảo: nhận yêu cầu bằng văn bản hoặc giọng nói từ người dùng, tự học để thực hiện yêu cầu chính xác các yêu cầu giống con người. Các trợ lí ảo có thể trả lời câu hỏi, giao tiếp thông minh và khả năng trò chuyện như con người.
1. Khái niệm trí tuệ nhân tạo
Câu hỏi 1 (trang 7) Tin học Ứng dụng 12 Chân trời sáng tạo Bài A1: Hãy trả lời các câu hỏi dưới đây:
a) AI có phải do con người tạo ra không?
b) Công nghệ nào giúp máy tính có thể mô phỏng hành vi thông minh của con người.
Trả lời:
a) AI là các hệ thống do cong người xây dựng nhằm giúp các máy tính có thể thực hiện các hành vi thông minh như con người.
b) Máy tình có thể mô phỏng hành vi thông minh của con người thông qua các khả năng: học, suy luận, nhận thức, hiểu ngôn ngữ và giải quyết vấn đề.
2. Một số ứng dụng phổ biến của trí tuệ nhân tạo
Câu hỏi 2 (trang 9) Tin học Ứng dụng 12 Chân trời sáng tạo Bài A1: Liệt kê một số ứng dụng có sử dụng công nghệ nhận dạng khuôn mặt.
Trả lời:
- Mở khóa điện thoại bằng nhận dạng khuôn mặt: Thay vì sử dụng mật khẩu hoặc vân tay, bạn có thể mở khóa điện thoại thông minh bằng khuôn mặt của mình.
- Thực thi pháp luật: Công nghệ nhận dạng khuôn mặt giúp tăng tốc điều tra và tìm kiếm tội phạm hoặc người mất tích.
- Giám sát an ninh tại các cửa hàng: Hệ thống nhận dạng khuôn mặt được sử dụng để theo dõi hành vi của khách hàng và cải thiện quy trình mua sắm.
- Chăm sóc sức khỏe: Công nghệ AI cho phép theo dõi việc sử dụng thuốc của bệnh nhân thông qua nhận dạng khuôn mặt.
Luyện tập
Luyện tập 1 (trang 9) Tin học Ứng dụng 12 Chân trời sáng tạo Bài A1: AI có thể được chia thành bao nhiêu loại? Em hãy cho biết đặc trưng của mỗi loại.
Lời giải:
AI có thể được chia thành 2 loại chính dựa theo khả năng mô phỏng trí tuệ của con người. Đó là:
- AI hẹp hay AI yếu (Artificial Narrow Intelligence - ANI):
+ Được xây dựng để thực hiện một hoặc một số lượng giới hạn các nhiệm vụ. Các hệ thống AI tính đến năm 2023 đều thuộc loại ANI, ANI chỉ có thể giải quyết nhiệm vụ theo những gì đã được học mà không có khả năng tổng hợp tri thức hoặc áp dụng vào các lĩnh vực khác. Ví dụ, một hệ thống ANI được xây dựng để nhận dạng khuôn mặt có trong một bức ảnh. Hệ thống này có thể hoạt động tốt để nhận dạng khuôn mặt, nhưng không thể phân loại các đối tượng khác trong ảnh.
- AI tổng quát hay AI rộng (Artificial General Intelligence - AGI):
+ Được nhà vật lí học người Mỹ Mark Gubrud đề cập vào năm 1997 và thuật ngữ này được giới thiệu nhiều hơn từ năm 2002 bởi Shane Legg - nhà nghiên cứu về AI. AGI là AI có khả năng tự học từ dữ liệu mới, tự chuyển đổi giữa các nhiệm vụ khác nhau và áp dụng tri thức từ lĩnh vực này sang lĩnh vực khác.
+ AGI có khả năng thích nghi và giải quyết các vấn đề phức tạp tương tự như con người. Một số hệ thống AI phổ biến như GPT-4 thể hiện mức độ thông minh tổng quát, thực hiện được các nhiệm vụ trong lĩnh vực toán học, sinh học, lịch sử, nghệ thuật. GPT-4 còn có khả năng hiểu ngôn ngữ và tạo ra văn bản giống con người, trả lời các câu hỏi phức tạp, học và xử lí các loại dữ liệu hình ảnh, giọng nói, video, văn bản.
Luyện tập 2 (trang 9) Tin học Ứng dụng 12 Chân trời sáng tạo Bài A1: Nêu một ứng dụng phổ biến có sử dụng công nghệ nhận dạng giọng nói.
Lời giải:
Một số ứng dụng:
- Hệ thống ghi chú bằng giọng nói: Công nghệ nhận dạng giọng nói có thể ghi lại các ghi chú hoặc lời nhắc của người dùng.
- Hệ thống hỗ trợ truy cập thông tin bằng giọng nói: Cho phép người dùng tương tác với hệ thống, thiết bị, laptop, điện thoại thông minh qua các lệnh thoại hoặc giọng nói.
- Hệ thống trợ lý ảo: Như Siri, Alexa hay Google Assistant, là những ví dụ phổ biến của Voice User Interface (VUI) sử dụng công nghệ nhận dạng giọng nói.
Vận dụng
Vận dụng 1 (trang 9) Tin học Ứng dụng 12 Chân trời sáng tạo Bài A1: Liệt kê một số ứng dụng trong thực tế có sử dụng công nghệ nhận dạng giọng nói.
Lời giải:
- Công nghệ nhận dạng giọng nói được rất nhiều ứng dụng sử dụng đặc biệt là các trợ lí ảo hay các công cụ chuyển đổi văn bản,…
+ Dragon Professional là phần mềm nhận diện giọng nói tiên tiến được rất nhiều người sử dụng. Phần mềm này được tích hợp công nghệ Deep Learning, cho phép thích nghi với giọng nói hoặc các biến đổi môi trường của bạn ngay cả khi bạn đang đọc chính tả. Với tốc độ chuyển đổi nhanh gấp 3 lần so với soạn thảo văn bản thông thường, công cụ này còn có thể đặt tuỳ chọn cấu hình, công cụ quản trị, quản lý cấu hình giọng nói, từ vựng tùy chỉnh, ...
+ Google Now là một trợ lí ảo của Google. Điều đặc biệt là công cụ này có hỗ trợ tiếng Việt, rất tiện dùng cho người sử dụng. Với công cụ này, bạn có thể tìm kiếm thực hiện nhiều tác vụ như đặt báo thức, gọi điện thoại, xem thời tiết,... hoàn toàn bằng giọng nói.
+ Microsoft Bing Speech API là một công cụ nằm trong bộ công cụ nhận thức đến từ Microsoft, bao gồm phát hiện cảm xúc, nhận diện gương mặt, giọng nói và phát hiện ngôn ngữ. Được hỗ trợ cả tiếng Việt, không chỉ hỗ trợ quá trình soạn thảo, công cụ này còn giúp phiên dịch một cách nhanh chóng và dễ dàng.
+ Cortana là một trợ lí ảo của Microsoft. Tương tự như các trợ lí ảo khác, công cụ này ngoài khả năng nhận diện giọng nói nhạy bén còn giúp bạn thực hiện các tác vụ được ra lệnh, dự báo thời tiết hay thực hiện các câu lệnh một cách tiện dụng.
+ AssemblyAI được thiết kế cho các nhà lập trình và các nhà phát triển trong việc tối ưu hoá thời gian lập trình cũng như nâng cao hiệu suất làm việc. Không chỉ là phần mềm nhận diện giọng nói hiệu quả, công cụ này cũng có các tính năng mạnh mẽ để phục vụ quá trình soạn thảo của bạn.
Vận dụng 2 (trang 9) Tin học Ứng dụng 12 Chân trời sáng tạo Bài A1: Nêu một số ứng dụng trong lĩnh vực giáo dục có sử dụng AI.
Lời giải:
Một số ứng dụng trong lĩnh vực giáo dục có sử dụng AI:
- Hướng dẫn thông minh:
AI được sử dụng để cung cấp hướng dẫn cá nhân hóa cho học viên. Nó có khả năng theo dõi tiến trình học tập của từng học viên. Đồng thời nó cũng cung cấp phản hồi, bài tập và tài liệu phù hợp với năng lực và nhu cầu của họ.
- Nền tảng kỹ thuật số dùng AI:
Các nền tảng giáo dục kỹ thuật số sử dụng trí tuệ nhân tạo để hỗ trợ quá trình học tập. AI có thể giúp kiểm tra và xác định những khoảng trống trong kiến thức của học viên. Từ đó AI đề xuất nội dung bổ sung hoặc bài tập tùy chỉnh để giúp họ nắm vững hơn.
- Tiếp cận kiến thức dễ dàng hơn:
AI cung cấp tiện ích trong việc tiếp cận kiến thức bằng cách cung cấp các ứng dụng dịch thuật, tư vấn hỗ trợ thông minh. Từ đó AI giúp người học giải quyết khó khăn trong học tập và cung cấp khả năng sửa lỗi ngữ pháp tự động.