Mở đầu: Ở lớp 6, chúng ta đã biết: năng lượng mặt trời, năng lượng từ gió, năng lượng từ sóng biển, năng lượng từ dòng sông.... là các dạng năng lượng tái tạo. Các dạng năng lượng này có ưu điểm và nhược điểm gì?
Trả lời:
- Ưu: năng lượng sạch, có sẵn, ít gây hại tới môi trường.
- Nhược: các dạng năng lượng này cách khai thác khó, giá thành cao.
I. Năng lượng tái tạo
Hoạt động: Quan sát Hình 17.1 và cho biết:
1. Những dạng năng lượng nào là năng lượng tái tạo?
2. Năng lượng nào khi sử dụng có thể gây ô nhiễm môi trường như tạo ra chất thải rắn, phát thải khí gây hiệu ứng nhà kính, gây biến đổi khí hậu, ...?
Trả lời:
1. Những dạng năng lượng là năng lượng tái tạo là: Mặt Trời, năng lượng gió, năng lượng từ dòng chảy, năng lượng sinh khối, năng lượng từ sóng biển.
2. Năng lượng khi sử dụng có thể gây ô nhiễm môi trường như tạo ra chất thải rắn, phát thải khí gây hiệu ứng nhà kính, gây biến đổi khí hậu,… là: than mỏ, năng lượng từ dầu mỏ.
Câu hỏi: Vì sao cần tăng cường sử dụng năng lượng tái tạo?
Trả lời:
- Cần tăng cường sử dụng năng lượng tái tạo vì năng lượng tái tạo là nguồn năng lượng có sẵn trong thiên nhiên, liên tục được bổ sung thông qua các quá trình tự nhiên. Khai thác và sử dụng một số dạng năng lượng tái tạo không gây phát thải khí nhà kính, giúp bảo vệ môi trường.
II. Ưu điểm và nhược điểm của một số dạng năng lượng tái tạo
Hoạt động: Quan sát Hình 17.2, tìm hiểu trên sách báo, internet và thực hiện các yêu cầu sau:
1. Năng lượng mặt trời được khai thác, sử dụng trong cuộc sống như thế nào?
2. Nêu đặc điểm của năng lượng mặt trời.
3. Nêu ưu điểm và nhược điểm của việc khai thác và sử dụng năng lượng mặt trời.
Trả lời:
1. Năng lượng mặt trời được khai thác, sử dụng trong cuộc sống bằng cách sử dụng các tấm pin năng lượng mặt trời để tích trữ và chuyển hóa thành điện năng phục vụ cho nhu cầu của con người
2. Đặc điểm của năng lượng mặt trời:
- Năng lượng mặt trời luôn có sẵn trong thiên nhiên, khó có khả năng bị cạn kiệt trong tương lai gần. Khi sử dụng năng lượng mặt trời không gây ra tiếng ổn, không phát thải các chất gây ô nhiễm không khí hay các khí gây hiệu ứng nhà kính. Năng lượng mặt trời được khai thác trực tiếp như để chiếu sáng, làm khô quần áo, sấy nông sản, sấy thực phẩm, làm muối, chuyển hóa thành năng lượng điện của pin mặt trời hoặc khai thác gián tiếp qua các thiết bị thu nhiệt để làm nóng nước, chạy nhà máy nhiệt điện,...
3.
- Ưu điểm: Khi sử dụng năng lượng mặt trời không gây ra tiếng ổn, không phát thải các chất gây ô nhiễm không khí hay các khí gây hiệu ứng nhà kính. Năng lượng mặt trời được khai thác trực tiếp như để chiếu sáng, làm khô quần áo, sấy nông sản, sấy thực phẩm, làm muối, chuyển hóa thành năng lượng điện của pin mặt trời hoặc khai thác gián tiếp qua các thiết bị thu nhiệt để làm nóng nước, chạy nhà máy nhiệt điện,...
- Nhược điểm: Giá thành cao.
Câu hỏi:
1. Nêu đặc điểm của năng lượng từ gió.
2. Nêu ưu điểm và nhược điểm của việc khai thác và sử dụng năng lượng từ gió.
Trả lời:
1. Đặc điểm của năng lượng từ gió:
- Năng lượng từ gió luôn có sẵn trong thiên nhiên, nhưng không đều có lúc gió mạnh, lúc gió yếu.
- Nguồn năng lượng có thể tái tạo và dễ khai thác.
- Nguồn năng lượng sạch và không gây ô nhiễm môi trường như các nhiên liệu hóa thạch khác.
2.
Câu hỏi:
1. Nêu đặc điểm của năng lượng từ sóng biển.
2. Nêu ưu điểm và nhược điểm của việc khai thác và sử dụng năng lượng từ sóng biển.
Trả lời:
1. Năng lượng sóng biển là việc thu năng lượng của sóng biển để làm những công việc có ích – ví dụ, sản xuất điện, khử muối trong nước hoặc bơm nước.
2.
- Ưu điểm: Năng lượng từ sóng biển là năng lượng có nguồn gốc từ hoạt động của các con sóng. Dạng năng lượng này luôn có sẵn trong tự nhiên, không tạo chất thải, được khai thác bằng công nghệ hiện đại (Hình 174) và chuyển hóa thành điện năng phục vụ cho các nhu cầu sử dụng của con người.
- Nhược điểm: Năng lượng từ sóng biển ở nước ta rất đổi dào nhưng để có được công suất điện lớn và ổn định cần nhiều máy phát điện đặt trong không gian rộng, gây ảnh hưởng đến giao thông đường biến, hệ sinh thái, đòi hỏi giá thành đầu tư ban đầu cao và phụ thuộc rất lớn vào các mùa trong năm, chịu ảnh hưởng bởi thiên tai.
Câu hỏi:
1. Cho biết việc sử dụng năng lượng từ dòng sông ảnh hưởng đến môi trường như thế nào nếu:
- Vỡ đập thủy điện.
- Động vật không di chuyển được từ hạ nguồn lên thượng nguồn của dòng sông.
- Diện tích rừng thay đổi khi xây dựng nhà máy thủy điện.
2. Nêu ưu điểm của việc khai thác và sử dụng năng lượng từ dòng sông.
Trả lời:
1.
- Nếu vỡ đập thủy điện, nước sẽ tràn ra gây lũ lụt và một số thiên tai khác, làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến môi trường và cộng đồng dọc sông; ảnh hưởng đến sinh mạng và tài sản của nguồi dân cũng như động vật và thực vật
- Nếu động vật không di chuyển được từ hạ nguồn lên thượng nguồn của dòng sông thì môi trường sống của các loài động vật này bị thay đổi (không có nước) dẫn tới quá trình sinh trưởng và phát triển của loài bị ảnh hưởng và động vật sẽ không sống được.
- Nếu diện tích rừng thay đổi khi xây dựng nhà máy thủy điện thì môi trường sống của động vật và thực vật trong rừng bị thu hẹp lại, nó sẽ gây ra sự suy giảm đa dạng sinh học.
2. Ưu điểm của việc khai thác và sử dụng năng lượng từ dòng sông là: năng lượng từ dòng sông là năng lượng tái tạo do đó sẽ thải ra các khí thải gây ô nhiễm; có thể cung cấp điện liên tục; hỗ trợ phát triển kinh tế;…
III. Một số biện pháp sử dụng hiệu quả năng lượng và bảo vệ môi trường
Câu hỏi: Tại sao sử dụng hiệu quả năng lượng góp phần bảo vệ môi trường?
Trả lời:
- Vì sử dụng năng lượng hiệu quả sẽ giúp sử dụng ít năng lượng hơn để thực hiện cùng một việc hoặc cùng một chức năng của thiết bị máy móc. Từ đó, giúp giảm thiểu sự tiêu thụ năng lượng, giảm thải khí có hại ra môi trường, giảm thiểu tác động đến môi trường và tiết kiệm được năng lượng.
Hoạt động:
1. Thảo luận và nêu thêm một số biện pháp sử dụng hiệu quả năng lượng và bảo vệ môi trường.
2. Giải thích vì sao những cách dưới đây được coi là sử dụng hiệu quả năng lượng điện.
a) Tắt các thiết bị điện (ti vi, đèn điện, ...) khi không sử dụng.
b) Giảm độ sáng màn hình máy tính.
c) Để điều hoà trên 26 °C vào mùa hè. Sử dụng quạt thay cho máy điều hòa mọi lúc có thể.
d) Không để nhiệt độ tủ lạnh quá thấp, không mở tủ lạnh quá lâu.
e) Thường xuyên bảo trì, bảo dưỡng và vệ sinh các thiết bị điện.
3. Để tận dụng gió và ánh sáng tự nhiên cho ngôi nhà của em, hãy thực hiện các việc sau và giải thích vì sao hành động như vậy.
a) Mở cửa để gió tự nhiên làm thông thoáng ngôi nhà.
b) Kê bàn học, bàn làm việc gần nơi có ánh sáng tự nhiên và tận dụng nguồn ánh sáng này cho các hoạt động sinh hoạt.
c) Sơn phòng sáng màu.
4. Vì sao trồng nhiều cây xanh quanh nhà và trường học giúp sử dụng hiệu quả năng lượng và bảo vệ môi trường?
5. Vì sao sử dụng năng lượng tái tạo giúp giảm ô nhiễm môi trường, giảm phát thải khí nhà kính?
Trả lời:
1.
- Sử dụng năng lượng tái tạo để chuyển hóa thành điện năng (như điện mặt trời, điện gió, thuy điện) sẽ giảm thiếu sự phát thải khí nhà kính và giảm tiêu thụ nhiên liệu hoa thạch.
- Sử dụng các thiết bị tiết kiệm điện như bóng đèn LED, tú lạnh, điều hoa, bình nóng lạnh,... (có tính năng tiết kiệm năng lượng) nhằm giảm số tiền điện phải trả hàng tháng và ít tác động đến môi trưởng.
- Tăng cường sử dụng, cải tiến máy móc, thiết bị tiết kiệm năng lượng tại các công ty, nhà máy, xí nghiệp, đồng thời thực hiện tái chế các sản phẩm và sử dụng nguyên liệu thần thiện với môi trường.
- Sử dụng phương tiện giao thông công cộng thay cho các phương tiện cá nhân góp phần tiết kiệm năng lượng và giảm thiểu phát thải khí thải.
- Tạo ý thức tiết kiệm năng lượng và bảo vệ môi trưởng: tắt các thiết bị không sử dụng, sử dụng thiết bị tiết kiệm năng lượng, chọn sử dụng các sản phẩm tái chế và thân thiện với môi trường...
2.
a) Giảm thiểu lượng tiêu thụ điện năng
b) Giảm khí thải từ việc sử dụng thiết bị điện
c) Giảm khí thải từ việc sử dụng thiết bị điện
d) Giảm khí thải từ việc sử dụng thiết bị điện
e) Giảm khí thải từ việc sử dụng thiết bị điện
3.
a) vì để giảm thiểu lượng tiêu thụ điện năng
b) vì để giảm thiểu lượng tiêu thụ điện năng
c) vì để giảm thiểu lượng tiêu thụ điện năng
4. Trồng nhiều cây xanh để giúp giảm thiểu được lượng khí CO2
5. Năng lượng tái tạo là nguồn năng lượng không chỉ sạch mà còn vô tận. Việc sử dụng năng lượng tái tạo sẽ giúp giảm phát thải khí nhà kính và góp phần chống lại biến đổi khí hậu