1. Khái quát về chủ nghĩa xã hội từ 1991 đến nay
Câu hỏi mục 1 SGK Giải sử 11 Chân trời sáng tạo Bài 4 (trang 27): Nêu nét chính về chủ nghĩa xã hội từ năm 1991 đến nayTrả lời:
- Từ năm 1991 đến nay, dưới sự lãnh đạo của các đảng cộng sản, nhiều quốc gia vẫn tiếp tục phát triển đất nước theo con đường chủ nghĩa xã hội.
- Các nước như Trung Quốc, Cuba, Việt Nam, kiên định con đường đi lên xã hội chủ nghĩa và một số nước khác tiến hành cải cách mở cửa
- Mặc dù chủ nghĩa xã hội đang đứng trước nhiều khó khăn, thách thức nhưng lí tưởng về một chế độ xã hội giàu mạnh, dân chủ công bằng văn minh vẫn là đích tới của các quốc gia trên thế giới.
2. Thành tựu chính và ý nghĩa của công cuộc cải cách mở cửa ở Trung Quốc
a) Thành tựu của công cuộc cải cách mở cửa ở Trung Quốc
Câu hỏi SGK Giải sử 11 Chân trời sáng tạo Bài 4 (trang 28): Nêu những thành tựu chính của công cuộc cải cách mở cửa ở Trung QuốcTrả lời:
- Từ cuối năm 1978, Trung Quốc thực hiện cải cách và mở cửa, xây dựng chủ nghĩa xã hội đặc sắc Trung Quốc. Trải qua các giai đoạn, công cuộc cải cách đã thu được nhiều thành tựu trên các mặt kinh tế, xã hội, văn hoá, khoa học - kĩ thuật.
* Về kinh tế: thực hiện nền kinh tế thị trường, cải cách thể chế kinh tế, chú trọng phát triển khoa học kĩ thuật, đạt tốc độ tăng trưởng kinh tế cao.
+ Tổng sản phẩm trong nước (GDP) tăng từ gần 150 tỉ USD (năm 1978) lên hơn 17 nghìn tỉ USD (năm 2021 - năm đạt đỉnh tăng trưởng cao nhất tính từ năm 1960);
+ Bình quân tăng trưởng kinh tế giai đoạn 2020 - 2021 là 5,1%, dẫn đầu các nền kinh tế trên thế giới.
* Về xã hội:
+ Xây dựng một xã hội hiện đại, có tính hài hòa, chú trọng công bằng và an sinh xã hội, hướng đến nâng cao chất lượng cuộc sống của người dân.
+ Trung Quốc chiến thắng trong cuộc chiến chống nghèo đói (trong một thập kỉ qua có gần 100 triệu người nghèo và hơn 800 huyện thoát nghèo).
* Về văn hoá: xây dựng nền văn hoá xã hội chủ nghĩa, đề cao văn hoá dân tộc, phát triển giáo dục và khoa học,...
* Về khoa học - kĩ thuật: Trung Quốc sau 20 năm cải cách mở cửa đã liên tiếp phóng 5 con tàu “Thần Châu” vào không gian Vũ trụ.
b) Ý nghĩa công cuộc cải cách mở cửa ở Trung Quốc
Câu hỏi SGK Giải sử 11 Chân trời sáng tạo Bài 4 (trang 29): Nêu ý nghĩa của công cuộc cải cách mở cửa ở Trung Quốc.Trả lời:
- Giúp Trung Quốc thoát khỏi khủng hoảng, làm cho nền kinh tế phát triển nhanh chóng, ổn định đời sống nhân dân, nâng cao vị thế trên trường quốc tế, tạo điều kiện cho sự hội nhập quốc tế trên tất cả các lĩnh vực kinh tế văn hóa, khoa học, kĩ thuật,…
- Với những thành tựu tiêu biểu đó cho thấy sự đúng đắn của con đường xây dựng chủ nghĩa xã hội ở Trung Quốc, góp phần làm phong phú thêm lí luận về mô hình xã hội chủ nghĩa trong thực tiễn.
Luyện tập
Luyện tập 1 SGK Giải sử 11 Chân trời sáng tạo Bài 4 (trang 29): Kể tên các nước theo con đường xã hội chủ nghĩa hiện nay mà em biết.Trả lời:
- Hiện nay, một số nước trên thế giới vẫn kiên định đi theo con đường xã hội chủ nghĩa, là: Việt Nam, Trung Quốc, Cộng hòa dân chủ nhân dân Triều Tiên, Cuba, Lào.
Luyện tập 2 SGK Giải sử 11 Chân trời sáng tạo Bài 4 (trang 29): Công cuộc cải cách mở cửa của Trung Quốc có ý nghĩa như thế nào đối với việc xây dựng chủ nghĩa xã hội hiện nay?
Trả lời:
- Những thành tựu trong công cuộc cải cách, mở cửa ở Trung Quốc đã góp phần làm phong phú thêm mô hình phát triển chủ nghĩa xã hội trong thực tiễn; chứng tỏ sức sống, triển vọng của chủ nghĩa xã hội; đồng thời, để lại nhiều bài học kinh nghiệm cho các nước xã hội chủ nghĩa khác, trong đó có Việt Nam.
Vận dụng
Vận dụng 1 SGK Giải sử 11 Chân trời sáng tạo Bài 4 (trang 29): Tìm hiểu và trình bày thông tin về con đường xây dựng chủ nghĩa xã hội đặc sắc Trung QuốcTrả lời:
Trong những năm qua, Đảng Cộng sản Trung Quốc đã nỗ lực bảo đảm kinh tế phát triển ổn định, dân chủ được cải thiện, văn hóa thịnh vượng, xã hội ổn định, vị thế trên trường quốc tế không ngừng được nâng lên. Các nhà lãnh đạo Trung Quốc đang dựa trên những thành quả hiện hữu của Đại hội XVIII để định hướng cho Đại hội XIX và xa hơn nữa. Ghi nhận những khó khăn, tồn tại và thách thức, thế hệ lãnh đạo tương lai của Trung Quốc sẽ đề ra các mục tiêu cụ thể nhằm bảo đảm nền kinh tế tăng trưởng bền vững, tạo ra nhiều việc làm, đồng thời thu hẹp khoảng cách giàu nghèo và khoảng cách phát triển giữa các vùng miền, tiến tới xây dựng thành công xã hội khá giả toàn diện vào năm 2020. Với tinh thần đó, người dân Trung Quốc đang rất kỳ vọng vào thành công của Đại hội XIX sẽ giúp đẩy nhanh hơn tiến trình cải cách chính trị sâu rộng và từng bước cải thiện cuộc sống dân sinh vì một xã hội ổn định, công bằng và thịnh vượng hơn. Tổng Bí thư, Chủ tịch Trung Quốc cũng cho biết, Đảng Cộng sản Trung Quốc sẽ áp dụng cách tiếp cận 2 bước để xây dựng Trung Quốc thành một đất nước xã hội chủ nghĩa hiện đại vĩ đại, thịnh vượng, hùng mạnh, dân chủ, tiến bộ về văn hóa, hài hòa và tươi đẹp. Theo Tổng Bí thư, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình, nền kinh tế Trung Quốc đã biến đổi từ bước tăng trưởng nhanh sang giai đoạn phát triển chất lượng cao. Ông cho rằng: "Đây là một bước quan trọng trong quá trình thay đổi mô hình tăng trưởng, cải thiện cấu trúc kinh tế và thúc đẩy các động lực tăng trưởng mới".
Vận dụng 2 SGK Giải sử 11 Chân trời sáng tạo Bài 4 (trang 29): Liên hệ những lĩnh vực cải cách mở cửa của Trung Quốc và cho biết những lĩnh vực này có gì tương đồng với Việt Nam trong công cuộc đổi mới.
Trả lời:
(*) Tham khảo: Một số điểm tương đồng trong chính sách cải cách mở cửa ở Trung Quốc và đổi mới ở Việt Nam:
- Lĩnh vực kinh tế:
+ Lấy phát triển kinh tế làm trung tâm.
+ Chuyển từ nền kinh tế kế hoạch hóa tập trung, quan liêu, bao cấp, sang xây dựng nền kinh tế thị trường xã hội chủ nghĩa.
+ Mở rộng quan hệ kinh tế đối ngoại, đẩy mạnh hội nhập, coi ngoại thương và thu hút đầu tư nước ngoài là những mũi nhọn đột phá.
- Lĩnh vực chính trị:
+ Kiên định đi theo con đường xã hội chủ nghĩa.
+ Củng cố, nâng cao năng lực và vai trò lãnh đạo của Đảng Cộng sản.
+ Thực hiện đa dạng hóa, đa phương hóa quan hệ ngoại giao.
- Lĩnh vực văn hóa - giáo dục:
+ Thực hiện cải cách giáo dục;
+ Chú trọng đầu tư, phát triển khoa học - công nghệ.