Giải SGK Kinh tế Pháp luật 12 Kết nối tri thức Bài 4: An sinh xã hội

Mở đầu (trang 33) Kinh tế Pháp luật 12 Kết nối tri thức Bài 4: Các hình ảnh trên gợi cho em về chính sách an sinh xã hội nào của Nhà nước ta? Em hãy chia sẽ những hiểu biết của mình về chính sách đó.

Trả lời:

- Hình ảnh 1 và 2 gợi cho em liên tưởng đến chính sách trợ giúp xã hội của Nhà nước Việt Nam.

- Chia sẻ hiểu biết: Chính sách trợ giúp xã hội nhằm bảo vệ phổ cập đối với mọi thành viên trong xã hội trên cơ sở sự tương trợ cộng đồng, chia sẻ rủi ro. Nó bao gồm: các chính sách trợ giúp xã hội thường xuyên tại cộng đồng cho những người có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn (người cao tuổi, người khuyết tật nặng, trẻ mồ côi...) và trợ cấp xã hội đột xuất cho người dân khi gặp phải những rủi ro, khó khăn bất ngờ như thiên tai, hoả hoạn, dịch bệnh.,... giúp họ ổn định cuộc sống.

1. An sinh xã hội và một số chính sách an sinh xã hội cơ bản

Câu hỏi 1 (trang 35) Kinh tế Pháp luật 12 Kết nối tri thức Bài 4: Em hãy đọc các nội dung trên và cho biết an sinh xã hội là gì. Hãy nêu tên, đặc điểm và ý nghĩa của các chính sách an sinh xã hội cơ bản.

Trả lời:

An sinh xã hội là hệ thống các chính sách can thiệp của Nhà nước và các lực lượng xã hội thực hiện nhằm giảm mức độ nghèo đói, nâng cao năng lực tự bảo vệ của người dân và xã hội trước những rủi ro hay nguy cơ giảm hoặc mất thu nhập, bảo đảm ổn định, phát triển và công bằng xã hội.

Đặc điểm và ý nghĩa của các chính sách an sinh xã hội cơ bản:

- Chính sách hỗ trợ việc làm, thu nhập và giảm nghèo:

+ Đặc điểm: Tập trung vào việc tạo cơ hội làm việc, tham gia thị trường lao động để có thu nhập.

+ Ý nghĩa: Bảo đảm thu nhập tối thiểu cho người dân, đặc biệt là nhóm người nghèo, thanh niên, lao động nông thôn, và nhóm lao động dễ bị tổn thương, nhằm cải thiện cuộc sống, giảm thất nghiệp, xóa đói và giảm nghèo.

- Chính sách về bảo hiểm:

+ Đặc điểm: Tập trung vào bảo vệ người dân khỏi rủi ro khi mất thu nhập do ốm đau, thai sản, tai nạn lao động, sức lao động, và khi hết tuổi lao động.

+ Ý nghĩa: Giúp người dân đối mặt với những tình huống khẩn cấp, giảm rủi ro mất thu nhập và tăng cường an ninh tài chính.

- Chính sách trợ giúp xã hội:

+ Đặc điểm: Bảo vệ phổ cập đối với mọi thành viên trong xã hội thông qua sự tương trợ cộng đồng và chia sẻ rủi ro.

+ Ý nghĩa: Đảm bảo hỗ trợ xã hội đều đặn cho những đối tượng khó khăn (người cao tuổi, người khuyết tật nặng, trẻ mồ côi...) thông qua trợ giúp thường xuyên và trợ cấp đột xuất trong các tình huống khẩn cấp.

- Chính sách bảo đảm các dịch vụ xã hội cơ bản:

+ Đặc điểm: Hỗ trợ người dân tiếp cận các dịch vụ xã hội cơ bản như giáo dục, y tế, nhà ở, nước sạch, thông tin.

+ Ý nghĩa: Đảm bảo mọi người, đặc biệt là người nghèo và người khó khăn, có quyền tiếp cận các dịch vụ cơ bản, giúp nâng cao chất lượng cuộc sống và giảm bất bình đẳng xã hội.

Câu hỏi 2 (trang 35) Kinh tế Pháp luật 12 Kết nối tri thức Bài 4: Qua những thông tin trên, em hãy giải thích sự cần thiết của các chính sách an sinh xã hội ở nước ta hiện nay.

Trả lời:

* Các chính sách an sinh xã hội ở Việt Nam hiện nay đều rất cần thiết vì bảo đảm an toàn cho mọi thành viên trong xã hội trước những rủi ro trong cuộc sống:

- Duy trì công bằng xã hội, an ninh trật tự xã hội

- Bảo vệ người lao động trước rủi ro

- Xoá đói giảm nghèo và giảm tỉ lệ thất nghiệp

2. Vai trò của an sinh xã

Câu hỏi 3 (trang 37) Kinh tế Pháp luật 12 Kết nối tri thức Bài 4: Qua các thông tin trên, em hãy nhận xét kết quả của việc thực hiện các chính sách an sinh xã hội của Việt Nam.

Trả lời:

- Tới năm 2022, Việt Nam đã triển khai nhiều chính sách an sinh xã hội và đã đạt được những thành tựu đáng ghi nhận, ví dụ như:

+ Gia tăng việc làm và tăng thu nhập cho người lao động.

+ Số người tham gia bảo hiểm xã hội tăng lên.

+ Nhà nước cũng thực hiện hỗ trợ thường xuyên và hỗ trợ đột xuất cho người dân khi gặp rủi ro do thiên tai, dịch bệnh và các nguyên nhân khách quan khác.

+ Tỉ lệ biết chữ, tuổi thọ của người dân gia tăng.

- Những thành tựu đạt được của nhà nước Việt Nam đã cơ bản đảm bảo công bằng, toàn diện, tiếp cận các tiêu chuẩn quốc tế, đảm bảo quyền an sinh của người dân theo Hiến pháp năm 2013.

Câu hỏi 4 (trang 37) Kinh tế Pháp luật 12 Kết nối tri thức Bài 4: Theo em, các chính sách an sinh xã hội có vai trò như thế nào đối với người thụ hưởng chính sách và sự phát triển kinh tế - xã hội?

Trả lời:

- Các chính sách an sinh xã hội có vai trò rất quan trọng đối với người hưởng thụ chính sách và sự phát triển kinh tế - xã hội:

+ Đối với người được hưởng chính sách an sinh xã hội: được hỗ trợ giải quyết việc làm; tăng thu nhập cho người yếu thế; được cung cấp các dịch vụ xã hội cơ bản như y tế, giáo dục, nước sạch, nhà ở, thông tin,...

+ Đối với sự phát triển kinh tế - xã hội: giúp nâng cao hiệu quả quản lý xã hội, góp phần xóa đói giảm nghèo, giảm bất bình đẳng, thu hẹp chênh lệch về điều kiện sống theo vùng, các nhóm dân cư đồng thời góp phần nâng cao đời sống vật chất và tinh thần cho người dân.

Luyện tập

Luyện tập 1 (trang 37) Kinh tế Pháp luật 12 Kết nối tri thức Bài 4: Em hãy cho biết ý kiến của mình về những nhận định sau:

a. An sinh là hệ thống các chính sách, chương trình do Nhà nước thực hiện.

b. An sinh xã hội là sự đảm bảo thực hiện các quyền cơ bản của con người.

c. An sinh xã hội là chính sách dành cho tất cả mọi người trong xã hội

d. Hệ thống chính sách an sinh xã hội gồm chính sách hỗ trợ việc làm, chính sách về bảo hiểm và chính sách trợ giúp xã hội.

Lời giải:

a. Đúng nhưng chưa đầy đủ vì an sinh xã hội còn do các lực lượng xã hội thực hiện.

b. Đúng vì an sinh xã hội nhằm hạn chế. phòng ngừa và khắc phục rủi ro cho các thành viên trong cộng đồng trong trường hợp bị mất hoặc giảm thu nhập hay khi gặp phải những rủi ro xã hội khác. Đây chính là sự đảm bảo thực hiện các quyền cơ bản của con người.

c. Đúng vì mục đích  của an sinh xã hội là đảm bảo cho các thanh viên trong cộng đồng có quyền tiếp cận các dịch vụ xã hội cơ bản và được bảo vệ trước các rủi ro có thể xảy ra trong cuộc sống.

d. Đúng nhưng chưa đầy đủ vì hệ thống chính sách an sinh xã hội gồm chính sách hỗ trợ việc làm, chính sách về bảo hiểm và chính sách trợ giúp xã hội và chính sách bảo đảm các dịch vụ xã hội cơ bản.

Luyện tập 2 (trang 38) Kinh tế Pháp luật 12 Kết nối tri thức Bài 4: Em hãy cho biết các thông tin dưới đây đề cập đến việc thực hiện chính sách an sinh xã hội nào. Điều này mang lại lợi ích gì cho những người thụ hưởng và xã hội?

a. Trung tâm dịch vụ việc làm thuộc Sở Lao động - Thương binh và Xã hội của tỉnh C đã tổ chức “Hội chợ việc làm”, các lớp bồi dưỡng nâng cao tay nghề và mời chuyên gia tập huấn chuyển giao tiến bộ khoa học kĩ thuật vào sản xuất.

b. Chị H là lao động tự do, có tham gia bảo hiểm y tế. Một lần, chẳng may bị tai nạn giao thông, chị đã được hưởng các chính sách về chăm sóc sức khoẻ, được hỗ trợ thanh toán chi phí khám chữa bệnh và được hỗ trợ một phần thu nhập để đảm bảo cuộc sống.

c. Ở tỉnh A, các gia đình, người có công với cách mạng nhận được nhiều chế độ ưu đãi: được trợ cấp thường xuyên, ưu tiên về nhà ở, chăm sóc sức khoẻ, vay vốn từ quỹ quốc gia giải quyết việc làm để phát triển sản xuất; các cơ sở sản xuất kinh doanh của thương, bệnh binh và người có công được hỗ trợ,... Tỉnh còn có các cơ sở nuôi dưỡng thương binh, bệnh binh nặng, thân nhân liệt sĩ.

Lời giải:

- Trường hợp a.

+ Chính sách an sinh xã hội: chính sách hỗ trợ việc làm

+ Lợi ích: đảm bảo thu nhập tối thiểu cho người lao động và giảm nghèo bền vững, tăng cường cơ hội việc làm cho người lao động yếu thế.

- Trường hợp b.

+ Chính sách an sinh xã hội: chính sách bảo hiểm xã hội

+ Lợi ích: giúp người lao động và gia đình của họ phòng ngừa, giảm thiểu rủi ro, ổn định cuộc sống khi thu nhập bị giảm hoặc bị mất khi gặp phải rủi ro.

- Trường hợp c.

+ Chính sách an sinh xã hội: chính sách hỗ trợ người có công và thân nhân người có công với cách mạng

+ Lợi ích: tri ân những người có công với cách mạng; giúp những người có công với cách mạng và thân nhân của họ giảm thiểu khó khăn trong cuộc sống.

Luyện tập 3 (trang 38) Kinh tế Pháp luật 12 Kết nối tri thức Bài 4: Em hãy kể tên và làm rõ vai trò của các chính sách an sinh xã hội cơ bản trong việc đảm bảo ổn định cuộc sống cho người dân nơi em đang sống.

Lời giải:

- Dưới đây là một số chính sách an sinh xã hội cơ bản và vai trò của chúng trong việc đảm bảo ổn định cuộc sống cho người dân tại Thái Bình, nơi em đang sinh sống:

+ Chính sách hỗ trợ việc làm: Chính sách này giúp tạo cơ hội việc làm cho người lao động Bắc Giang, đặc biệt là những người đang thất nghiệp hoặc khó khăn trong việc tìm việc.

+ Chính sách về bảo hiểm xã hội và bảo hiểm y tế: Chính sách này giúp bảo vệ người dân khỏi các rủi ro về sức khỏe và tài chính. Người dân có thể nhận được sự hỗ trợ tài chính khi gặp phải sự cố về sức khỏe hoặc không thể làm việc.

+ Chính sách trợ giúp xã hội: Chính sách này nhằm hỗ trợ những người có hoàn cảnh khó khăn, như người già không có người chăm sóc, trẻ em mồ côi, người khuyết tật, người nghèo. Điều này giúp những người này cải thiện chất lượng cuộc sống và tham gia đầy đủ vào xã hội.

+ Chính sách bảo đảm các dịch vụ xã hội cơ bản: Chính sách này nhằm đảm bảo rằng mọi người dân đều có quyền tiếp cận các dịch vụ xã hội cơ bản như giáo dục, y tế, nhà ở, nước sạch, thông tin.

Luyện tập 4 (trang 38) Kinh tế Pháp luật 12 Kết nối tri thức Bài 4: Em hãy nêu trách nhiệm của bản thân trong việc góp phần thực hiện các chính sách an sinh xã hội tại địa phương.

Lời giải:

- Trách nhiệm của bản thân trong việc góp phần thực hiện các chính sách an sinh xã hội tại địa phương:

+ Tìm hiểu về các chính sách an sinh xã hội của địa phương, bao gồm đối tượng thụ hưởng, quyền lợi và nghĩa vụ của các bên liên quan; chia sẻ thông tin đến mọi người xung quanh

+ Tuân thủ các chính sách an sinh xã hội, bao gồm việc tham gia bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, và các chương trình hỗ trợ khác nếu đủ điều kiện.

+ Tham gia các chương trình tình nguyện, hoạt động thiện nguyện, hỗ trợ trực tiếp cho các đối tượng yếu thế như người nghèo, người già neo đơn, trẻ em mồ côi, v.v.

Vận dụng

Em hãy tìm hiểu một số chính sách an sinh xã hội ở địa phương và viết báo cáo thu hoạch thể hiện ý nghĩa của chính sách đó.