Trước khi đọc
Câu hỏi: Theo bạn, trong gia đoạn “bước vào đời”, việc định hướng tương lai của mỗi cá nhân thường chịu tác động của những yếu tố nào?
Trả lời:
Chịu rất nhiều tác động:
- Tác động ở bên trong: Hoàn cảnh gia đình, tính cách cá nhân và niềm tin, đam mê của bản thân.
- Tác động ở bên ngoài: Nhu cầu của thị trường, xu hướng phát triển xã hội và sự ảnh hưởng của những người bên ngoài.
- Ngoài ra còn cần sự may mắn và liều lĩnh dám trải nghiệm.
Đọc văn bản
1. Chú ý cách giới thiệu sự kiện của tác giả
Trả lời:
- Nhờ cách giới thiệu sự kiện độc đáo và sáng tạo, Đào Duy Anh đã biến bài "Bước vào đời" thành một tác phẩm hấp dẫn với giá trị giáo dục cao, giúp người đọc hiểu rõ hơn về các sự kiện lịch sử và những bài học quý giá trong cuộc sống.
2. Tác giả đã gợi lại bối cảnh chính trị - xã hội Việt Nam giữa thập niên hai mươi của thế kỉ XX như thế nào?
Trả lời:
+ Về chính trị: Nền thống trị của thực dân Pháp ngày càng bóc lột, áp bức nặng nề, khiến cho đời sống của người dân Việt Nam vô cùng khổ cực. Phong trào yêu nước phát triển mạnh mẽ với nhiều hình thức khác nhau, từ đấu tranh tự phát đến các phong trào yêu nước theo khuynh hướng tư tưởng mới.
+ Về xã hội: Nền xã hội phong kiến Việt Nam đang dần tan rã, nhiều hủ tục, tập quán lạc hậu vẫn còn tồn tại. Nền giáo dục thực dân hạn chế, khiến cho trình độ dân trí thấp.
+ Về văn hóa: Nền văn hóa Việt Nam đang trong giai đoạn giao thoa giữa truyền thống và hiện đại. Nhiều trào lưu văn hóa mới du nhập vào Việt Nam, tạo nên sự đa dạng và phong phú trong đời sống văn hóa.
3. Hình dung về nhân vật được tái hiện trong kí ức của tác giả.
Trả lời:
- Nhân vật được tái hiện trong ký ức của tác giả là một thanh niên yêu nước, đang bước vào đời. Nhân vật này có những đặc điểm sau:
+ Lòng yêu nước nồng nàn: Anh luôn quan tâm đến vận mệnh của đất nước và mong muốn góp sức mình để giải phóng dân tộc.
+ Tinh thần ham học hỏi: Anh luôn khao khát tiếp thu kiến thức mới nhằm phục vụ cho công cuộc xây dựng đất nước.
+ Ý chí quyết tâm: Anh không ngại khó khăn, thử thách và luôn quyết tâm theo đuổi mục tiêu của mình.
4. Tác giả đã cảm nhận thế nào về sức ảnh hưởng của những nhân vật lịch sử đối với cá nhân mình?
Trả lời:
- Tác giả đã cảm nhận sâu sắc về sức ảnh hưởng của những nhân vật lịch sử đối với cá nhân mình. Những nhân vật lịch sử như Phan Bội Châu, Phan Châu Trinh,... đã truyền cho tác giả lòng yêu nước nồng nàn, tinh thần ham học hỏi và ý chí quyết tâm để theo đuổi mục tiêu giải phóng dân tộc
- Tác giả viết: "Nhờ có những tấm gương sáng của các bậc tiền bối, tôi đã được hun đúc lòng yêu nước và ý chí quyết tâm theo đuổi con đường giải phóng dân tộc."
Sau khi đọc
Câu 1 (trang 50 sgk Ngữ văn 12 Tập 2): Đoạn trích kể về sự kiện gì? Tác giả đã kể câu chuyện từ điểm nhìn nào? Nêu ý nghĩa của việc lựa chọn điểm nhìn đó.
Trả lời:
- Sự kiện và điểm nhìn:
+ Sự kiện: Đoạn trích kể về sự kiện tác giả nhận được tin Phan Châu Trinh qua đời khi tác giả đang là một thanh niên 18 tuổi.
+ Điểm nhìn: Câu chuyện được kể từ điểm nhìn của ngôi thứ nhất (nhân vật "tôi").
- Ý nghĩa của việc lựa chọn điểm nhìn:
+ Giúp thể hiện tình cảm chân thực, sâu sắc của tác giả đối với sự kiện và nhân vật Phan Châu Trinh.
+ Tạo sự gần gũi, đồng cảm giữa người đọc và tác giả.
+ Giúp người đọc hiểu rõ hơn về tâm tư, tình cảm của một thanh niên yêu nước trong giai đoạn lịch sử.
Câu 2 (trang 50 sgk Ngữ văn 12 Tập 2): Tính phi hư cấu của hồi kí đã được thể hiện thế nào trong văn bản?
Trả lời:
- Tác giả hư cấu một số chi tiết
+ Sự xuất hiện của Phan Châu Trinh trong giấc mơ của tác giả.
+ Cuộc trò chuyện giữa tác giả và Phan Châu Trinh.
Câu 3 (trang 50 sgk Ngữ văn 12 Tập 2): Trong đoạn trích, nhân vật “tôi” đã thể hiện hoài bão “bước vào đời” như thế nào? Điều gì đã thôi thúc tác giả hành động vì hoài bão đó?
Trả lời:
- Hoài bão mà nhân vật “tôi” thể hiện: Khao khát được “bước vào đời” để cống hiến cho đất nước, giúp cho dân tộc.
- Điều thôi thúc tác giả hành động:
+ Sự ảnh hưởng của cụ Phan Bội Châu
+ Lòng yêu nước
+ Niềm tin vào bản thân
Câu 4 (trang 50 sgk Ngữ văn 12 Tập 2): Đoạn trích cho thấy những gì đang diễn ra trong đời sống chính trị - xã hội Việt Nam và cách sống của tầng lớp tri thức lúc bấy giờ?
Trả lời:
- Đời sống chính trị xã hội:
+ Nước ta đang chịu ách áp bức của thực dân Pháp.
+ Phong trào yêu nước phát triển mạnh mẽ.
- Cách sống của tầng lớp trí thức:
+ Có lòng yêu nước nồng nàn.
+ Mong muốn được cống hiến cho đất nước.
+ Sống giản dị, thanh cao.
Câu 5 (trang 50 sgk Ngữ văn 12 Tập 2): Những nhân vật lịch sử nào được nhắc đến trong đoạn trích? Sức ảnh hưởng của các nhân vật ấy đối với những thanh niên giàu tinh thần dân tộc thời đó được thể hiện như thế nào?
Trả lời:
- Nhân vật lịch sử được nhắc đến trong đoạn trích là Phan Bội Châu.
- Nhờ sự ảnh hưởng của cụ Phan Bội Châu và những nhân vật lịch sử khác, nhiều thanh niên Việt Nam thời đó đã hăng hái tham gia phong trào yêu nước, góp phần vào sự nghiệp giải phóng dân tộc.
Câu 6 (trang 50 sgk Ngữ văn 12 Tập 2): Chỉ ra một yếu tố miêu tả, biểu cảm trong văn bản và phân tích vai trò của chúng trong việc giúp tái hiện kí ức về một giai đoạn đã qua của cuộc đời.
Trả lời:
- Miêu tả:
+ Chân dung Phan Châu Trinh: "đôi mắt sáng", "bộ râu dài", "giọng nói sang sảng".
+ Cảnh vật xung quanh: "buổi sáng mùa hè", "ánh nắng rực rỡ".
- Biểu cảm:
+ Thể hiện niềm kính trọng, yêu mến đối với Phan Châu Trinh.
+ Bộc lộ niềm tự hào dân tộc.
=> Vai trò:
- Giúp tái hiện sinh động ký ức về một giai đoạn đã qua của cuộc đời tác giả.
- Gây ấn tượng mạnh mẽ cho người đọc.
Câu 7 (trang 50 sgk Ngữ văn 12 Tập 2): Qua đoạn trích, bạn rút ra bài học gì về sự lựa chọn hướng đi khi đứng trước ngưỡng cửa cuộc đời?
Trả lời:
Qua đoạn trích, tôi đã rút ra được những bài học sâu sắc về lựa chọn hướng đi khi đứng trước ngưỡng cửa cuộc đời:
- Bài học về sự kiên trì và quyết tâm theo đuổi mục đích của bản thân
- Bài học về lòng yêu nước và ý chí kiên cường
- Bài học về tầm quan trọng của việc học và rèn luyện.
Kết nối đọc - viết
Từ nội dung văn bản Bước vào đời và những trải nghiệm cá nhân, bạn hãy viết đoạn văn (khoảng 150 chữ) về chủ đề: khát vọng của tuổi trẻ hôm nay.
Bài tham khảo
Khát vọng của tuổi trẻ hôm nay là sự kết hợp giữa niềm đam mê cháy bỏng và khao khát tạo dựng sự nghiệp. Họ không ngần ngại đối mặt với thách thức, luôn sẵn sàng học hỏi và thích nghi để vươn tới những tầm cao mới. Tuổi trẻ ngày nay không chỉ theo đuổi thành công vật chất mà còn hướng tới sự phát triển toàn diện, cân bằng giữa công việc và cuộc sống, giữa cá nhân và cộng đồng.
Họ tin tưởng vào sức mạnh của sự đổi mới và sáng tạo, không ngừng tìm kiếm cơ hội để thể hiện bản thân và đóng góp cho xã hội. Đó là thế hệ trẻ đầy năng động, sáng tạo và có trách nhiệm, luôn khao khát đạt được những giá trị đích thực trong cuộc sống.