1. Tình hình chung của các nước Mỹ La-tinh từ năm 1945 đến năm 1991
Câu hỏi:
- Hãy nêu những nét nổi bật về chính trị, kinh tế, xã hội của các nước Mỹ La-tinh giai đoạn 1945 - 1991.
- Hãy xác định trên hình 12.1 vị trí của các quốc gia diễn ra những cuộc cách mạng tiêu biểu trong giai đoạn này.
Lời giải:
- Chính trị: đấu tranh chống lại chế độ độc tài quân sự và sự can thiệp của Mỹ.
- Kinh tế: phát triển không ổn định, đầu năm 1980 các nước lâm vào suy thoái, khủng hoảng, nợ nước ngoài tăng cao, lạm phát.
- Xã hội: đối mặt với tình trạng khan hiếm hàng hóa, khoảng cách giàu nghèo lớn, di cư tìm việc làm luôn là vấn đề.
* Các quốc gia xảy ra những cuộc cách mạng tiêu biểu trong giai đoạn này là: Cu-ba; Ni-ca-ra-goa; En Xa-va-do; Bô-li-vi-a; Vê-nê-du-ê-la; Chi-lê, ...
2. Cách mạng Cu-ba và công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội
Câu hỏi:
- Hãy lập bảng niên biểu về các sự kiện chính của cách mạng Cu-ba (1953 - 1959). Từ tư liệu 12.4, hãy cho biết người dân có thái độ như thế nào khi Chính quyền Ba-ti-xia (Batista) bị lật đổ, cách mạng Cu-ba thắng lợi.
- Em có đánh giá gì về công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội ở Cu-ba? Theo em, thành tựu nào đáng chú ý nhất? Tại sao?
Lời giải:
- Người dân Cu-ba rất vui mừng, phấn khởi khi Chính quyền Ba-ti-xta (Batista) bị lật đổ, cách mạng Cu-ba thắng lợi.
* Nhận xét:
- Mặc dù bị bao vây, cấm vận nhưng công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội của Cu-ba cũng đạt được nhiều thành tựu: xây dựng nền công nghiệp với cơ cấu ngành hợp lí, nền nông nghiệp đa dạng, y tế, văn hoá, thể thao phát triển mạnh, tỉ lệ người biết chữ cao nhất trong các nước Mỹ La-tinh (96%)
Luyện tập - Vận dụng
Luyện tập 1: Hãy nêu những thành tựu và hạn chế trong quá trình xây dựng đất nước của các quốc gia khu vực Mỹ La-tinh trong giai đoạn 1945-1991.
Lời giải:
- Thành tựu: giành được độc lập, tự chủ, thành lập chính phủ dân chủ.
- Hạn chế: tình hình kinh tế không ổn định, đời sống người dân khó khăn.
Luyện tập 2: Hãy vẽ đường thời gian thể hiện các sự kiện chính của cách mạng Cu-ba (1953- 1959)
Lời giải:
Vận dụng: Việt Nam và Cu-ba là hai đất nước có mối quan hệ khăng khít trong lịch sử. Hãy tìm hiểu những thông tin về mối quan hệ Việt Nam-Cu-ba và viết một đoạn văn ngắn về mối quan hệ này.
Lời giải:
- Có thể nói, trong lịch sử thế giới đương đại, hiếm có mối quan hệ nào đặc biệt như quan hệ giữa hai Đảng, hai Nhà nước và nhân dân hai nước Việt Nam - Cuba. Mối quan hệ tốt đẹp này đã được các nhà lãnh tụ cách mạng tiền bối José Martí, Fidel Castro, Hồ Chí Minh, cũng như các thế hệ lãnh đạo Cuba và Việt Nam dày công vun đắp. Chính Anh hùng dân tộc José Martí là người đầu tiên gieo mầm cho những tình cảm thân thiết giữa Việt Nam - Cuba và nhân dân hai nước qua tác phẩm “Một cuộc dạo chơi trên mảnh đất những người An Nam” đăng trên Tạp chí “Tuổi vàng” dành cho thiếu nhi Cuba từ cuối thế kỷ XIX. Tổng Tư lệnh cách mạng Cuba Fidel Castro - người học trò và cũng là người kế tục xuất sắc nhất tư tưởng của Anh hùng dân tộc José Martí - đã khẳng định, Việt Nam và Cuba tuy về mặt địa lý cách nhau nửa vòng trái đất, nhưng có rất nhiều điểm chung. Theo Tổng Tư lệnh Fidel Castro, tình hữu nghị anh em giữa hai nước đã được sinh ra và lớn lên trong tương đồng lịch sử của hai dân tộc cùng đấu tranh chống kẻ thù chung.
- Trong suốt hơn nửa thế kỷ qua, kể từ ngày hai nước thiết lập quan hệ ngoại giao (năm 1960), hai dân tộc Việt Nam - Cuba đã luôn kề vai sát cánh trong cuộc đấu tranh vì độc lập, tự do cũng như trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc xã hội chủ nghĩa ở mỗi nước.
- Việt Nam mãi mãi ghi nhớ với lòng biết ơn sâu sắc về sự ủng hộ mạnh mẽ và giúp đỡ chí tình mà Đảng Cộng sản và nhân dân Cuba anh em đã dành cho nhân dân Việt Nam trong cuộc đấu tranh giành độc lập dân tộc trước đây, cũng như trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc ngày nay. Tình đoàn kết thủy chung, trong sáng, đầy tinh thần quốc tế cao cả đó của Cuba được thể hiện vô cùng sinh động trong những câu nói bất hủ của Tổng Tư lệnh Fidel Castro: “Vì Việt Nam, Cuba sẵn sàng hiến dâng cả máu của mình”, “Trong hòa bình, Cuba sẵn sàng đổ mồ hôi để góp phần xây dựng lại Việt Nam mười lần to đẹp hơn như Chủ tịch Hồ Chí Minh hằng mong muốn”. Về phần mình, Chủ tịch Hồ Chí Minh cũng từng khẳng định: “Việt Nam và Cuba cách xa nhau hàng vạn dặm nhưng lòng dân hai nước gần gũi như anh em một nhà” (1). Thực hiện di huấn của Chủ tịch Hồ Chí Minh, các thế hệ lãnh đạo và nhân dân Việt Nam luôn khẳng định: “Đoàn kết, ủng hộ Cuba là lương tâm và trách nhiệm của những người cộng sản và toàn thể nhân dân Việt Nam!”.