Đọc hiểu
Đọc hiểu 1: Chú ý các từ ngữ thể hiện tâm trạng và tình cảm của nhân vật An-đrây
Trả lời:
- “Chợt thấy lòng se lại, chẳng hiểu vì sao”
- Vui vẻ: “Ngày hôm nay trời đẹp quá,… chung quanh tươi vui quá”
Đọc hiểu 2: Hình dung khung cảnh đêm trăng ở Ô-trát-nôi-ê
Trả lời:
- Đó là 1 đêm trăng mát mẻ, trong sáng và yên tĩnh. Từ điểm nhìn qua khung cửa sổ của nhân vật, ánh trăng soi sáng óng ánh như bạc. Ở phía duwois hàng cây cao có những khóm cây gì ướt mọng, cánh lá lăn tăn phản chiếu ánh trăng bạc. Xa hơn, ở phía sau hàng cây đen có một cái nhà sương đọng lấp lánh, về phía bên phải có một cây to um tùm, thân và cành đều trắng muốt, và ở phía trên là vầng trăng gần tròn, trên nền trời xuân trong sáng chỉ lác đác mấy vì sao.
Đọc hiểu 3: Hình dung tâm trạng vui tươi, cảm giác bay bổng của nhân vật Na-ta-sa
Trả lời:
- Na-ta-sa hào hứng, cảm thấy thích thú trước đêm trăng. Cô vội vã gọi Xô-nhi-a cùng tận hưởng đêm trăng đẹp đẽ và chỉ cô cách ngồi để có được cảm giác bay bổng.
Đọc hiểu 4: Minh họa dưới đây liên quan gì đến nội dung văn bản ?
Trả lời:
- Hình ảnh đã minh họa cho dáng ngồi của Na – ta – sa khi cô đang trong tâm trạng vui vẻ và cảm giác bay bổng dưới ánh trăng đêm đẹp một cách tuyệt mĩ làm cho cô phấn khích và thích thú. Là hình ảnh minh họa cho câu văn: “Đây này, cứ ngồi xổm như thế này nhé, vòng tay xuống dưới đầu gối thế này ôm thật chặt, thật chặt vào, phái cố lấy sức thế nào cũng bay bổng lên cho mà xem. Đây này!”
Đọc hiểu 5: Chú ý những chòm lá xanh mơn mởn trên cây sồi già
Trả lời:
- Cây sồi già tỏa rộng một vòm lá xum xuê xanh tốt thẫm màu
- Những đám lá non xanh tươi đã đâm thẳng ra ngoài
- Những chòm lá xanh mơn mởn ấy
Đọc hiểu 6: Dõi theo tâm trạng vui vẻ, hạnh phúc của An-đrây
Trả lời:
- Khi nhận ra cây sồi trước mắt mình chính là cây sồi khi trước, công tước An-đrây nghĩ và “chàng bỗng vô cớ có một cảm giác vui mừng, sảng khoái, tưởng chừng như mỗi tế bào trong mình đổi mới, sống lại.”
Sau khi đọc
Câu 1 (trang 53 sgk Ngữ văn 12 Tập 2): Nhân vật An-đrây Bôn-côn-xki chú ý đến cô gái Na-ta-sa Rô-xtốp trong tình huống nào? Nêu cảm nghĩ của em về vẻ đẹp của nhân vật Na-ta-sa.
Trả lời:
- An-đrây chú ý đến Na-ta-sa trong tình huống: Anh đến nhà bá tước Rô-xtop thỉnh cầu về công việc, anh chú ý đến Na-ta-sa đang vui đùa trong đám thanh niên, anh mấy lần nhìn cô và băn khoăn trong lòng về cô.
- Na-ta-sa mang một vẻ đẹp của sức sống, cô luôn vui vẻ, hạnh phúc và tràn đầy nhiệt huyết. Là “một cô gái mảnh dẻ, xinh xắn” mang tâm hồn bay bổng, thể hiện rõ nhất qua đêm trăng thơ mộng.
Câu 2 (trang 53 sgk Ngữ văn 12 Tập 2): Đêm trăng ở Ô-trát-nôi-ê có gì đặc biệt? Đêm trăng này có ý nghĩa như thế nào đối với nhân vật An-đrây Bôn-côn-xki?
Trả lời:
- Đó là một đêm trăng tràn đầy ánh trăng, không khí mát mẻ, trong sáng và yên tĩnh, nền trời trong sáng, lác đác mấy vì sao.
- Chính tại đêm trăng đấy, chàng một lần nữa tình cờ gặp gỡ Na-ta-sa ở tầng trên. Cả hai người đều đăm chiêu trước vẻ đẹp đêm trăng ấy, hai tâm hồn gặp gỡ, hòa quyện.
Câu 3 (trang 53 sgk Ngữ văn 12 Tập 2): Vì sao An-đrây quan tâm đến cây sồi già bên đường? Nêu những chi tiết cho thấy sự thay đổi của cây sồi già. Theo em, cây sồi trong văn bản tượng trưng cho điều gì?
Trả lời:
- An-đrây quan tâm đến cây sồi già bên đường vì cây sồi già đã từng gợi cho chàng những ấn tượng kì lạ khó quên. Khi phát hiện ra cây sồi già bên đường chính là cây sồi khi trước, chàng đã có cảm giác vui mừng, sảng khoái, tưởng chừng như mỗi tế bào trong mình đã đổi mới, sống lại.
- Những chi tiết cho thấy sự thay đổi của cây sồi già:
+ “Cây sồi già bây giờ đã hoàn toàn đổi mới, tỏa rộng một vòm lá xum xuê xanh tốt thẫm màu, đang như say sưa ngất ngây, khẽ đung đưa trong ánh nắng chiều.”
+ “Không còn thấy những ngón tay co quắp, những vết sứt sẹo, vẻ ngờ vực và buồn rầu trước kia cũng không còn dấu vết.”
+ “Xuyên qua lớp vỏ cứng già hàng thế kỉ, những đám lá non xanh tươi đã đâm thẳng ra ngoài. Thật khó lòng tin được rằng, chính cây sồi kia đã sinh ra những chòm lá xanh mơn mởn ấy.”
- Cây sồi hiện lên sống động, như một thực thể có linh hồn, đầy cá tính. Là vật chứng kiến, cây sồi như tấm gương thu gọn, ánh chiếu rõ nét những chuyển biến tinh vi trong tâm lí nhân vật. Những sắc thái đổi thay trên toàn cảnh thiên nhiên chính là sự khúc xạ của những biến đổi trong thế giới nội tâm, một thế giới sâu xa, phức tạp và đầy bí ẩn của con người. Qua đó ta có thể thấy được tác giả đã dùng thiên nhiên làm thước đo thế giới tâm hồn con người, mượn cây sồi để tả cảnh ngụ tình, làm nổi bật tâm trạng của nhân vật một cách đầy tinh tế và ấn tượng.
Câu 4 (trang 53 sgk Ngữ văn 12 Tập 2): Trình bày diễn biến tâm trạng của nhân vật An-đrây. Từ đó, nhận xét về cách thể hiện tâm lí nhân vật của nhà văn Tôn-xtôi.
Trả lời:
- Diễn biến tâm trạng của nhân vật An-đrây:
+ Đầu đoạn trích, An-đrây mang tâm trạng không vui và tư lự đến nhà bá tước Rô-xtop thỉnh cầu về công việc
+ Lần đầu gặp gỡ với Na-ta-sa, anh cảm thấy “chợt thấy lòng se lại”, mọi thứ xung quanh đều trở nên rực rỡ, tươi vui.
+ Khi gặp lại cây sồi : “bỗng vô cớ có cảm giác vui mừng, sảng khoái” sau đó anh “nhớ lại tất cả những giờ phút tốt đẹp nhất của đời mình”
+ Những dòng suy tư, thức tỉnh về cuộc đời “Không, cuộc đời chưa chấm dứt ở tuổi ba mươi mốt”, sống sao cho “cuộc đời của ta phản chiếu lên tất cả mọi người, và mọi người cùng sống chung với ta”
- Nhận xét: Tác giả thể hiện quá trình phát triển tâm lý con người đạt đến trình độ phân tích tâm lý xuất sắc. Ông luôn coi cuộc sống là một quá trình vận động và tâm lý con người “như một dòng sông”, lưu chuyển không ngừng.
Câu 5 (trang 53 sgk Ngữ văn 12 Tập 2): Phân tích, đánh giá nghệ thuật miêu tả thiên nhiên và cách sử dụng ngôn ngữ độc thoại, ngôn ngữ đối thoại của tác giả trong đoạn trích Đêm trăng và cây sồi.
Trả lời:
Qua đoạn trích, chúng ta có thể cảm nhận được phong cách và cá tính sáng tạo của Tônxtôi. Bằng ngòi bút hiện thực, tài phân tích tâm lý tinh vi, sắc sảo, nhà văn miêu tả con người như nó đang tồn tại, tính cách con người được quan niệm như một dòng sông, vận động và lưu chuyển không ngừng.
Động lực của phép biện chứng tâm hồn bắt nguồn từ những cảm xúc, suy tư, những trăn trở trong tâm hồn con người để vươn tới sự hoàn thiện mình. Để đi sâu vào phép biện chứng tâm hồn đó, Tônxtôi triệt để sử dụng hai phương thức nghệ thuật. Một là, dùng thiên nhiên để vừa tạo dựng được phong cảnh, không gian và thời gian, vừa góp phần khắc họa những diễn biến tâm lý tinh vi của nhân vật. Đoạn trích nói riêng và cuốn tiểu thuyết Chiến tranh và hòa bình nói chung đã có những bức tranh thiên nhiên trở thành mẫu mực cổ điển trong kho tàng văn chương thế giới về miêu tả nội tâm đó là đêm trăng huyền ảo ở Ôtratnôiê của Natasa Rôxtôva; và hình ảnh cây sồi già mùa xuân của Anđrây.
Đó là những hình tượng thiên nhiên độc đáo, tượng trưng cho những gì cao cả, tốt đẹp, vĩnh hằng mà các nhân vật này khát khao vươn tới. Hai là, nhà văn đã dùng ngôn ngữ miêu tả độc thoại nội tâm để thâm nhập và phản ánh dòng suy tư, cảm xúc của nhân vật một cách chính xác, khúc chiết và đầy tinh tế, khiến cho nhân vật của Tônxtôi có một chiều sâu tâm lý, một sự đầy đặn về tầm hồn và một tầm cao trí tuệ khó quên.
Câu 6 (trang 53 sgk Ngữ văn 12 Tập 2): Trên đường về nhà, An-đrây Bôn-côn-xki đã tìm được lẽ sống mới. Lẽ sống đó là gì? Em suy nghĩ gì về lẽ sống đó?
Trả lời:
- Lẽ sống đó là cuộc sống không chỉ của riêng ta mà còn là sống cho mọi người. Lẽ sống ấy được thể hiện rõ nhất qua câu văn “cuộc đời của ta phản chiếu lên tất cả mọi người, và mọi người cùng sống chung với ta”.
- Đó là một lẽ sống cao đẹp, thể hiện một tâm hồn cao cả bên trong nhân vật. Từ lẽ sống ấy, nhân vật đã thoát khỏi những đau khổ, vượt qua những kí ức khó khăn và đau thương để hướng đến tương lai tươi sáng.
Câu 7 (trang 53 sgk Ngữ văn 12 Tập 2): Em thích nhất hình ảnh, nhân vật hoặc sự việc nào trong đoạn trích? Vì sao?
Trả lời:
- Em thích nhất là hình ảnh An-đrây trong đoạn trích vì em thấy được An-đrây hiện lên là một chàng trai thông minh, sắc sảo, tinh tế, giàu nghị lực và nhiều hoài bão. Là mẫu người quý tộc tiên tiến, lý tưởng của thời đại, của nước Nga thế kỷ XIX, là người khao khát sống chân thực, cao thượng, căm ghét mọi giả dối, xấu xa, thấp hèn, luôn đi tìm câu trả lời cho những câu hỏi về chân lý, hạnh phúc, về những giá trị đạo đức, tinh thần.