Đọc hiểu
Đọc hiểu 1: Mở đầu truyện có gì đặc sắc ?
Trả lời:
- Mở đầu truyện không có lời dẫn truyện thay vào đó là lời thoại của nhân vật nằm ở ngay phần mở đầu, tạo sự độc đáo và thu hút người đọc.
Đọc hiểu 2: Nhân vật “tôi” bị nhầm với ai?
Trả lời:
- Nhìn người An Nam (nhân vật tôi) và cặp đôi người Pháp trong chuyến tàu điện ngầm nghĩ đó là vua Khải Định.
Đọc hiểu 3: Hình dung những gì diễn ra sau dấu ba chấm của câu “Đúng lúc đó thì…”
Trả lời:
- Sau dấu ba chấm, người con trai định nói về một điều bất chợt mới nảy sinh. Đó là sự xuất hiện một vị vua ngay trước mặt họ - một điều thú vị, mới mẻ trong những điều tẻ nhạt gần đây.
Đọc hiểu 4: Những câu chuyện kể ở đây có dụng ý gì ?
Trả lời:
- Dụng ý ở đây là so sánh Khải Định với những trò ở đấu xảo “một cách rất khôi hài”, “phải trả những nghìn rưỡi phơ - răng để xem vợ lẽ nàng hầu vua Cao Miên, xem tụi làm trò leo trèo nhào lộn của sư thánh xứ Công - gô, hôm nay chúng mình có mất tý tiền nào đâu mà được xem vua đang ngay cạnh?”, và họ còn cho rằng các nhà hát, nhất là các nhà hát múa rối còn có ý định ký giao kèo thuê hắn. Đó là một sự so sánh vừa hài hước, vừa đầy kịch tính có giá trị châm biếm rất sâu sắc.
Đọc hiểu 5: Chú ý giọng điệu mỉa mai của tác giả.
Trả lời:
- Giọng điệu mỉa mai của tác giả thể hiện qua câu văn: “Những tiếng “Hắn đấy!” hay “Xem hắn kìa!”…thường gặp dọc đường”. Đó cũng chính là cảnh đón tiếp “tốt đẹp” mà người Pháp dành cho người Đông Dương với những lời chỉ trỏ thô lỗ và phán xét.
Sau khi đọc
- Câu 1 (trang 24 sgk Ngữ văn 12 Tập 2): Nêu nội dung cơ bản của mỗi phần trong văn bản.
Trả lời:
- Phần 1: Tường thuật đoạn đối thoại của đôi thanh niên nam nữ người Pháp trong chuyến tàu điện ngầm về Hoàng đế An Nam.
- Phần 2: Nhân vật tôi bình luận về cuộc vi hành của Hoàng đế An Nam
- Phần 3: Nhân vật tôi bình luận mỉa mai về thái độ của người Pháp đối với mình và những người Việt Nam khác.
Câu 2 (trang 24 sgk Ngữ văn 12 Tập 2): Truyện viết về sự việc gì? Có những nhân vật nào xuất hiện trực tiếp và nhân vật nào được nói tới trong câu chuyện? Tình huống của truyện “Vi hành” độc đáo như thế nào?
Trả lời:
- Truyện viết về sự việc một đôi nam nữ trẻ vô tình gặp một người An Nam và nhầm tưởng đó là một vị vua đang đi vi hành. Họ bàn luận, nhận xét về Khải Định và coi hắn như một tên hề, một trò giải trí.
- Nhân vật xuất hiện trực tiếp là đôi nam nữ trẻ, nhân vật được nói tới trong câu chuyện là vị vua An Nam – vua Khải Định và thực dân Pháp.
- Tình huống của truyện “Vi hành” độc đáo ở chỗ tác giả đặt nhân vật “tôi” – người kể chuyện” vào một điểm nhìn khách quan, một người bỗng nhiên được tai nghe mắt thấy sự đánh giá của công chúng Pháp đối với một ông vua An Nam.
Câu 3 (trang 24 sgk Ngữ văn 12 Tập 2): Phân tích hình ảnh của “đấng hoàng thượng” trong mắt của đôi trai gái người Pháp.
Trả lời:
Trước hết cặp đôi trai gái người Pháp đã nhận lầm Người là 1 đấng Hoàng thượng vi hành dù Người không phải là vua. Và chính điều này đã tạo ra cho câu chuyện cùng một lúc mang nhiều ý nghĩa. Nó tạo ra một cái cớ và một góc độ độc đáo cho bức biếm họa có một không hai về Khải Định. như những gì cặp đôi này nhận xét thì Khải Định nào có ra dáng một ông vua đang vi hành, trông chỉ thấy hình ảnh một kẻ yếu đuối bạc nhược lại thích ăn chơi, phè phỡn chẳng ra làm sao. Từ những lời phán xét có vẻ xấu tính nhưng đầy khách quan của cặp đôi người Pháp, bản chất của một vị vua như Khải Định hiện lên thật chân thực đó là sự lố lăng, lòe loẹt, và hài hước
Trên thực tế ông ta chỉ là thứ bù nhìn mua vui cho thực dân Pháp, là một con rối không có giá trị gì mấy, thân là vua nhưng chẳng có lấy một chút tôn nghiêm, thậm chí còn bị coi rẻ, nhưng dĩ nhiên Khải Định chẳng đủ tỉnh táo để nhận ra điều ấy. Thử hỏi làm sao vị vua này có thể quản lý cả một đất nước với cái khí chất yếu hèn này đây.
Từ cảnh “vi hành” đầy lố bịch của vua Khải Định, tác giả đã có sự so sánh rất hay về sự vi hành của một số vị vua nổi tiếng trong lịch sử nước ngoài. Đó là vua Thuấn của Trung Quốc cải trang làm dân cày đi dò la ý kiến của dân, vua Pi-e nước Nga đi làm thợ ở công trường nước Anh để hiểu thêm về cuộc sống của nhân dân mình.
Thế nhưng ở Khải Định thì sao, ta thấy điều gì đây? Một ông vua lấy cái cớ “vi hành” để thỏa mãn thú vui chơi, đã vi hành thì buộc phải kín đáo và bình thường nhất có thể, nhưng không Khải Định đã hoàn toàn làm ngược lại, phô trương và hợm hĩnh.
Đặc biệt cái sự “vi hành” của Khải Định chẳng đem lại một lợi ích cao cả nào cho nhân dân xứ An Nam mà cốt chỉ là để thỏa mãn cái lòng ham chơi của mình. Tưởng như câu chuyện sẽ chấm dứt khi đôi trai gái người Pháp xuống tàu, từ chỗ một người dân bị nhầm lẫn với đấng Hoàng thượng, đến chỗ bây giờ thì mọi người dân An Nam trên đất Tây đều có thể bị coi là đấng Hoàng thượng.
Câu 4 (trang 24 sgk Ngữ văn 12 Tập 2): Nhận xét về nội dung, ý nghĩa của đoạn văn từ “Cái vui nhất là ngay đến Chính phủ” đến “sự kiêu hãnh có được một vị hoàng đế".
Trả lời:
- Đoạn văn mang đầy ý nghĩa châm biếm đối với chính phủ Pháp, họ luôn đón tiếp người An Nam như những bậc vua chúa cần có người tùy tùng tận tụy. Thật ra thì đấy là bọn mật thám được phái đi theo dõi những người Việt Nam yêu nước. Tuy nhiên điều đó lại rất hợp lô gích với sự nhầm lẫn bi hài. Qua đó làm nổi bật lên tiếng cười châm biếm, đả kích của nhà văn đối với bọn thực dân.
Câu 5 (trang 24 sgk Ngữ văn 12 Tập 2): Phân tích sức mạnh đả kích của thiên truyện. Màu sắc châm biếm, đả kích chủ yếu được tạo nên bởi những yếu tố nào?
Trả lời:
- Sức mạnh đả kích của thiên truyện:
+ Bằng việc sử dụng ngôn từ và hình ảnh sắc sảo, sâu cay đã vạch trần âm mưu, thủ đoạn, bản chất xấu xa của bọn thực dân, tố cáo chế độ chính sách dã man, bịp bợm của thực dân và lên án chính sách ngu dân, đầu độc người dân bằng thuốc phiện, rượu
+ Khắc hoạ chân dung tên vua bù nhìn thật sự sinh động, ấn tượng với vẻ ngoài lố bịch và những hành động lúng túng.
+ Đả kích các chính sách bảo hộ, luận điệu bịp bợm, xảo trá “khai hóa văn minh” của thực dân Pháp
+ Không chỉ mỉa mai tên vua bù nhìn mà còn lên án cả xã hội thực dân giả tạo, thật giả lẫn lộn
- Màu sắc châm biếm, đả kích chủ yếu được tạo nên bởi những yếu tố:
+ Tình huống truyện độc đáo
+ Chi tiết truyện mang tính gián tiếp, mục đích là để người đọc hình dung, tưởng tượng, suy đoán, phát hiện những cái trái ngược trong cùng một hiện tượng.
+ Lối hành văn tự do
+ Giọng điệu từ giễu cợt mỉa mai đến trữ tình tự sự, sự đan xen của nhiều giọng nói, nhiều giọng kể
+ Ngôn từ giàu trí tuệ, súc tích, ngắn gọn
+ Bút pháp gợi nhiều hơn tả
+ Sự kết hợp hài hòa, hóm hỉnh giữa hình thức trào phúng của văn học Châu Âu hiện đại với lối đùa vui thâm trầm hóm hỉnh kiểu Á Đông.
Câu 6 (trang 24 sgk Ngữ văn 12 Tập 2): Theo em, việc tác giả chọn hình thức viết thư cho cô em họ có ý nghĩa gì đối với nghệ thuật trần thuật của truyện?
Trả lời:
Ý nghĩa:
- Tác giả có thể trần thuật bằng lối văn phóng túng, không bị ràng buộc bởi bất kỳ một quy định nào về văn phạm của thể loại thư viết cho người thân.
- Tạo nên chất đa giọng cho tác phẩm. Nhà văn có thể dễ dàng đổi từ giọng điệu trần thuật sang giọng châm biếm hay trữ tình thân thiết.
- Không cần tuân thủ trật tự thời gian tuyến tính, Người có thể dùng câu chuyện ở quá khứ, liên hệ chuyện vi hành của các bậc vua chúa tiến bộ càng làm bộc lộ rõ sự vô dụng, lén lút của vua Khải Định, chất châm biếm lại càng sâu cay.
Câu 7 (trang 24 sgk Ngữ văn 12 Tập 2): Nêu ý tưởng vẽ minh hoạ cho một nội dung trong truyện “Vi hành”.
Trả lời:
Phân tích nhân vật vua Khải Định:
+ Khuôn mặt: Xấu xí, bạc nhược, yếu ớt.
+ Trang phục: Lòe loẹt, kệch cỡm, kì quái.
+ Thái độ: Lúng túng, ăn chơi vô độ, xa xỉ
+ Với người Pháp: Khải Định là thú giải trí, tay sai, bù nhìn.
→ Vua Khải Định đã hiện lên với dáng vẻ bù nhìn, kệch cỡm và hài hước, nghệ thuật châm biếm vừa sâu cay vừa khách quan đã đem đến cho độc giả những ấn tượng sâu sắc về Khải Định - một tên hề, một con rối ngơ ngác chịu sự sai khiến của đế quốc, nhục nhã và đê hèn.
+ Trong suy nghĩ của nhân vật “tôi”: Sự "vi hành" của Khải Định, chính là trò hề cho cả nước Pháp, làm nhục nhã bộ mặt của An Nam, với dáng điệu khúm núm, sợ sệt, lấp liếm như ăn trộm.
→ Tố cáo, lên án sự bất tài, yếu hèn và nhu nhược của Khải Định trước sự chèn ép, xâm lược của thực dân Pháp với nước ta, thời bấy giờ.