Chuẩn bị đọc
Câu hỏi 1 SGK Ngữ văn 7 CTST - Soạn bài Cốm Vòng (trang 78): Em đã từng ăn cốm chưa? Hãy chia sẻ cảm nhận của em về mùi vị của cốm.
Trả lời:
- Em đã từng ăn cốm rồi.
- Mùi vị của cốm: cốm dẻo, ăn có vị ngọt nhẹ, phảng phất mùi thơm của hương lúa non.
Câu hỏi 2 SGK Ngữ văn 7 CTST - Soạn bài Cốm Vòng (trang 78): Dựa vào nhan đề, em hãy dự đoán nội dung của văn bản.
Trả lời:
- Dựa vào nhan đề, em dự đoán nội dung của văn bản là giới thiệu về cốm làng Vòng hay là giới thiệu về cách làm cốm, hoặc cũng có thể giới thiệu về nơi sản xuất ra cốm Vòng.
Trải nghiệm cùng văn bản
Câu 1 SGK Ngữ văn 7 CTST - Soạn bài Cốm Vòng (trang 78): Chú ý những từ tác giả dùng để miêu tả màu sắc, mùi vị của cốm và hồng.
Trả lời:
- Những từ tác giả dùng để miêu tả màu sắc, mùi vị của cốm và hồng: màu sắc tương phản, tôn lẫn nhau, giản dị, thanh khiết, chói lọi, vương giả.
Câu 2 SGK Ngữ văn 7 CTST - Soạn bài Cốm Vòng (trang 78): Em hình dung thế nào về hình ảnh cô gái làng Vòng gánh cốm đi bán được tác giả miêu tả trong đoạn này?
Trả lời:
- Em hình dung về hình ảnh cô gái làng Vòng: Những cô gái thôn quê mộc mạc, ưa nhìn, “đầu trùm nón lá”, giọng nói ngọt ngào.
Câu 3 SGK Ngữ văn 7 CTST - Soạn bài Cốm Vòng (trang 80): Để làm ra sản phẩm cốm, cần bao nhiêu công đoạn?
Trả lời:
Để làm ra sản phẩm cốm, cần 6 công đoạn:
1. Ngắt lúa
2. Tuốt lúa
3. Đảo trong nồi rang
4. Xay, giã thóc
5. Sàng thóc
6. Hồ
Suy ngẫm và phản hồi
Câu hỏi 1 SGK Ngữ văn 7 CTST - Soạn bài Cốm Vòng (trang 80): Tìm những từ ngữ, hình ảnh thể hiện tình cảm, cảm xúc của tác giả trong các đoạn văn sau:
Vì thế, ăn miếng cốm cho ra miếng cốm, người ta cũng cần phải tỏ ra một chút gì thanh lịch, cao quý; phải biết tiếc từng hạt rơi, hạt vãi, và nhất là phải ăn từng chút một, lấy ngón tay nhón lấy từng chút một, chứ không được phũ phàng. Ta vừa nhai nhỏ nhẹ, vừa ngẫm nghĩ đến tinh chất thơm của cốm thoang thoảng mùi lúa đòng đòng, tinh chất ngọt của cốm phiêu phiêu như khí trời trong sạch và ta sẽ thấy rằng ăn một miếng cốm vào miệng là ta nuốt cả hương thơm của những cánh đồng quê của ông cha ta vào lòng. Dịu dàng biết chừng nào! Mà cảm khái nhường bao!
Đó là tình cảm, cảm xúc như thế nào?
Trả lời:
- Từ ngữ, hình ảnh thể hiện tình cảm, cảm xúc của tác giả là: Cho ra; thanh lịch; biết tiếc từng hạt rơi, hạt vãi; phải ăn từng chút một, lấy ngón tay nhón lấy từng chút một, chứ không được phũ phàng; nhai nhỏ nhẹ; ngẫm nghĩ; tính chất thơm của cốm thoang thoảng mùi lúa đòng đòng, tính chất ngọt của cốm phiêu phiêu như khí trời trong sạch nuốt cả hương thơm của những cánh đồng quê của ông cha ta vào lòng. Dịu dàng biết chừng nào! Mà cảm khái nhường bao!
=> Từ đó, ta thấy tình cảm, cảm xúc của tác giả là: tình cảm yêu mến, trân trọng, nâng niu từng hạt cốm; sự am hiểu, quý trọng, lưu giữ từng hương thơm của cốm.
Câu hỏi 2 SGK Ngữ văn 7 CTST - Soạn bài Cốm Vòng (trang 81): Tìm một số chi tiết thể hiện sự hòa quyện giữa cảm xúc, suy nghĩ của tác giả với vẻ đẹp của thiên nhiên, tạo vật trong văn bản và nêu tác dụng của chúng.
Trả lời:
Một số chi tiết thể hiện sự hòa quyện giữa cảm xúc, suy nghĩ của tác giả với vẻ đẹp của thiên nhiên, tạo vật trong văn bản:
- Cốm nguyên là cái hạt non của "thóc nếp hoa vàng"..xen với mùi cỏ, mùi đất của quê hương làm cho ta nhẹ nhõm và đôi khi phơi phới.
- ...ta sẽ thấy rằng ăn một miếng cốm vào miệng là ta nuốt cả hương thơm của những cánh đồng quê của ông cha ta vào lòng. Dịu dàng biết chừng nào! Mà cảm khái nhường bao!
=> Tác dụng: Những chi tiết như vậy sẽ giúp người đọc có cái nhìn mới mẻ về cốm, không chỉ là thứ quà ngon mà nó còn thể hiện sự tự hào về hương vị của quê hương ta.
Câu hỏi 3 SGK Ngữ văn 7 CTST - Soạn bài Cốm Vòng (trang 81): Đọc văn bản, em cảm nhận được điều gì về tâm hồn của nhà văn Vũ Bằng?
Trả lời:
Ông nhìn “cốm” không chỉ như một thức quà quen thuộc, mà còn như một món quà thiên nhiên hun đúc, trao tặng cho con người, và đến lượt con người lại dùng công sức và trí tuệ của mình để tạo nên. Ông đã chỉ ra được mối liên hệ của cốm với tự nhiên, với văn hóa và địa lí.
Cách nghĩ của nhà văn cũng rất đặc biệt, khi ông nói đến cách con người đối xử với thức quà cũng chính là cách con người đối xử với văn hóa, đồng thời thể hiện lối sống. Cách xưng gọi cũng được ông sử dụng một cách tự nhiên, thân tình và không kém phần trang trọng, tinh tế.
Qua việc đọc văn bản, em thấy tâm hồn của nhà thơ Vũ Bằng là một tâm hồn tinh tế, bay bổng, thiết tha, ông có một tình yêu thiên nhiên, quê hương, đất nước sâu sắc, sự trân trọng và nâng niu món ăn dân dã, bình dị của người dân Việt Nam.
Câu hỏi 4 SGK Ngữ văn 7 CTST - Soạn bài Cốm Vòng (trang 81): Xác định chủ đề của văn bản. Dựa vào đâu em xác định như vậy?
Trả lời:
- Chủ đề của văn bản nói về Cốm làng Vòng -Một thức quà của lúa non, đặc biệt nhất trong lòng Hà Nội.
- Em dựa vào nhan đề của văn bản để xác định được như vậy.
Câu hỏi 5 SGK Ngữ văn 7 CTST - Soạn bài Cốm Vòng (trang 81): Em hãy chỉ ra một số đặc điểm của tùy bút được thể hiện qua văn bản.
Trả lời:
Một số đặc điểm của tùy bút được thể hiện trong văn bản là:
- Tác giả đã ghi chép, miêu tả những hình ảnh, sự việc liên quan đến cốm từ: những công đoạn để làm ra cốm, hình ảnh những cô gái làng Vòng gánh cốm đi bán, hương thơm của cốm và cách ăn cốm.
- Cảm xúc được lồng ghép khi miêu tả, ghi chép thể hiện cảm xúc, tình cảm yêu mến, trân trọng, nâng niu,...vẻ đẹp của cốm.
- Ngôn từ được chọn lọc, tinh tế, trau chuốt kỹ lưỡng.
Câu hỏi 6 SGK Ngữ văn 7 CTST - Soạn bài Cốm Vòng (trang 81): "Ờ mà thật vậy, sao cứ phải là lá sen mới gói được cốm? Mà sao cứ phải là rơm tươi của cây lúa mới đem buộc được gói cốm". Hãy viết từ 3 đến 5 câu trình bày cách lí giải của em về câu hỏi trên.
Trả lời:
Hai câu hỏi trên là một sự phủ định để khẳng định tầm quan trọng trong của lá sen và rơm tươi trong việc gói cốm. Dường như tác giả đã biết được câu trả lời cho hai câu hỏi trên. Chỉ có dùng lá sen thì hương vị của cốm mới có thể giữ lại một cách trọn vẹn nhất. Bọc trong lá sen là những hạt cốm thơm ngon, dẻo quánh, bên ngoài được buộc bằng những cọng rơm tươi ở cây lúa tạo nên một sự dân dã, bình dị, quen thuộc mà không kém phần chắc chắn. Chính vì vậy, lá sen và rơm tươi là hai nguyên liệu quan trọng trong việc lưu giữ nét đẹp truyền thống nhất của cốm, không gì có thể thay thế được.