Chuẩn bị đọc
Câu hỏi 1 SGK Ngữ văn 7 CTST - Soạn bài Những tình huống hiểm nghèo (trang 36): Theo em, một người bạn tốt có những đức tính gì?
Trả lời:
Theo em, một người bạn tốt cần có những đức tính:
- Biết lắng nghe, chia sẻ.
- Biết quan tâm.
- Trung thực
- Giúp đỡ khi bạn bè gặp khó khăn.
- Tôn trọng quyết định, bí mật... của nhau
Câu hỏi 2 SGK Ngữ văn 7 CTST - Soạn bài Những tình huống hiểm nghèo (trang 36): Trong trường hợp nào thì một người được xem là "kẻ mạnh"?
Trả lời:
- “Kẻ mạnh” là người có sức mạnh hơn người, chiếm ưu thế so với người khác về tri thức, bản lĩnh, ý chí,…
- Theo em, “kẻ mạnh” có thể xuất hiện trong mọi trường hợp, trong đời sống hàng ngày của mỗi chúng ta. Đó có thể là người có sức khoẻ tốt nhất trong một lớp học, hay đó có thể là người có sức mạnh tri thức, là một người có thành tích nổi trội trong lớp,… Và “kẻ mạnh” là người luôn biết giúp đỡ, sẻ chia với người khác.
Trải nghiệm cùng văn bản
Câu 1 SGK Ngữ văn 7 CTST - Soạn bài Những tình huống hiểm nghèo (trang 37): Sự kiện nào trong truyện làm em bất ngờ?
Trả lời:
- Sự kiện làm em bất ngờ đó là câu trả lời của người bạn giả chết nói với người bạn trèo lên cây, bỏ mặc mình.
Câu 2 SGK Ngữ văn 7 CTST - Soạn bài Những tình huống hiểm nghèo (trang 38): Lời lẽ của sói trong truyện có thuyết phục không? Vì sao?
Trả lời:
- Lời lẽ của chó sói trong truyện không thuyết phục vì đó là những lời lẽ vô căn cứ, không có gì chứng minh điều đó là đúng và chính xác hết. Sói chỉ đang cố bắt nạt và hạch sách chiên con mà thôi.
Câu 3 SGK Ngữ văn 7 CTST - Soạn bài Những tình huống hiểm nghèo (trang 39): Trong đoạn kết, chó sói cố tình vặn vẹo, hạch sách chiên con nhằm mục đích gì?
Trả lời:
- Mục đích: ăn được chiên con.
Suy ngẫm và phản hồi
Câu hỏi 1 SGK Ngữ văn 7 CTST - Soạn bài Những tình huống hiểm nghèo (trang 39): Liệt kê một số từ ngữ chỉ không gian và thời gian trong văn bản Hai người bạn đồng hành và con gấu, Chó sói và chiên con theo mẫu dưới đây (làm vào vở). Nhận xét về không gian được miêu tả trong hai văn bản.
Trả lời:
=> Không gian mở, bao quanh là thiên nhiên rộng lớn, vô tận.
Câu hỏi 2 SGK Ngữ văn 7 CTST - Soạn bài Những tình huống hiểm nghèo (trang 39): Xác định tình huống trong truyện Hai người bạn đồng hành và con gấu, Chó sói và chiên con. Tình huống ấy có tác dụng thế nào trong việc thể hiện đặc điểm nhân vật?
Trả lời:
Tình huống trong truyện Hai người bạn đồng hành và con gấu là hai người bạn cùng gặp nguy hiểm và mỗi người có một cách ứng xử khác nhau để thoát thân.
Chó sói và chiên con: Lí lẽ buộc tội của Sói với Chiên con.
Tình huống làm nổi bật tính cách của từng nhân vật như người bạn ích kỉ, sói già nguy hiểm.
Câu hỏi 3 SGK Ngữ văn 7 CTST - Soạn bài Những tình huống hiểm nghèo (trang 39): Tóm tắt truyện Hai người bạn đồng hành và con gấu.
Trả lời:
Truyện kể về hai người bạn và một con gấu. Khi con gấu xuất hiện thì người thứ nhất đã bỏ bạn của mình và trèo lên cây. Người còn lại thì giả vờ chết. Con gấu đã không ăn anh ta. Khi nó đã bỏ đi thì người bạn trên cây trèo xuống đùa: " Nó đã nói gì với anh vậy ?" Thì người kia trả lời : Nó nói với tôi rằng "Đừng bao giờ đồng hành với một kẻ sẵn sàng bỏ rơi bạn lúc gặp hoạn nạn."
Câu hỏi 4 SGK Ngữ văn 7 CTST - Soạn bài Những tình huống hiểm nghèo (trang 39): Trong văn bản ngụ ngôn cũng như trong các văn bản truyện, lời thoại của nhân vật thường góp phần thể hiện đặc điểm của nhân vật ấy. Hãy tóm tắt cuộc đối thoại giữa hai nhân vật trong Chó sói và chiên con và cho biết lời thoại đã góp phần thể hiện đặc điểm của mỗi nhân vật như thế nào?
Trả lời:
- Tóm tắt lời thoại: Chú chiên con đang uống nước bên bờ suối. Một con sói đói ăn đang lảng vảng gần đó liền tìm cách ăn thịt chiên con. Nó lại gần và thét lên tra hỏi chiên con tại sao lại làm đục nước. Chiên con sửng sốt giải thích nơi mình uống nước cách xa suối nguồn phía trên của sói.
Con sói lại tìm cớ khác rằng năm ngoái chiên đã nói xấu nó. Chiên con sợ hãi bèn đáp rằng năm ngoái chiên con vẫn chưa ra đời. Con sói vẫn hung hăng lại tìm ra lí do vô lí khác, cho rằng không phải chiên con thì đó là anh của chú. Thế nhưng con sói vẫn lấy lý do vô cớ để buộc tội chiên con nhằm ăn thịt bằng được chú chiên nhỏ.
- Tác dụng của lời thoại trong việc thể hiện đặc điểm từng nhân vật:
+ Nhân vật sói đã thể hiện thói hung hăng, độc ác, gian xảo, hống hách, bịa đặt và vô lý.
+ Nhân vật chiên con đã cho thấy bản tính nhút nhát, hiền lành, yếu đuối và sự đáng thương.
Câu hỏi 5 SGK Ngữ văn 7 CTST - Soạn bài Những tình huống hiểm nghèo (trang 39): Xác định đề tài và nêu bài học mà em rút ra từ mỗi truyện.
Trả lời:
- Hai người bạn đồng hành và con gấu:
+ Đề tài: tình bạn, tình người
+ Bài học: Không nên tin vào những kẻ bỏ mặc bạn bè trong cơn hoạn nạn
- Chó sói và chiên con:
+ Đề tài: Kẻ mạnh và chân lí
+ Bài học: Hãy coi chừng, “kẻ mạnh” thường chà đạp lên chân lí, đạo lí một cách tàn bạo, bất công.
Câu hỏi 6 SGK Ngữ văn 7 CTST - Soạn bài Những tình huống hiểm nghèo (trang 39): Trong hai văn bản: Chó sói và chiên con, Chó sói và cừu non, em thích văn bản nào hơn? Vì sao? Viết một đoạn văn khoảng 4 đến 5 câu nêu cảm nhận của em về văn bản ấy.
Trả lời:
- Trong hai văn bản, em thích văn bản Chó sói và chiên non bởi khi dựa vào câu truyện bản gốc và được chuyển thể sang dạng một bài thơ, em cảm thấy câu chuyện đọc sẽ lôi cuốn hơn. Tuy chỉ là một cuộc đối thoại ngắn giữa sói và chiên, nhưng lại gợi cho em rất nhiều ý nghĩa cũng như tính triết lí của tác phẩm. Nhờ vậy, em có thể đúc rút bài học cho bản thân mình trong cuộc sống. Đứng trước những kẻ xấu, mưu mô, thủ đoạn, ta nên biết cách sử dụng trí thông minh và tài trí của mình để đối phó lại. Với những kẻ không bao giờ chịu nghe lí lẽ, giải thích, chúng ta phải dùng những cách đặc biệt nếu không muốn gặp phải những nguy hiểm.