Chuẩn bị đọc
Câu hỏi SGK Ngữ văn 7 CTST - Soạn bài Dòng sông đen (trang 69): Tưởng tượng em ở trong phòng khách của một tàu ngầm và tàu đang lặn xuống đáy biển, dưới mặt nước năm mươi mét. Hãy ghi lại những hình dung của em về cảnh vật trong không gian đó.
Trả lời:
- Em hình dung những cảnh vật ở không gian đó: Có muôn vàn loài vật dưới đại dương và cỏ cây mới lạ!
Trải nghiệm cùng văn bản
Câu 1 SGK Ngữ văn 7 CTST - Soạn bài Dòng sông đen (trang 70): Dựa vào hành trình mà giáo sư A-rô-nắc đã kể, em hãy giải thích tại sao tác giả lại đặt tên chương này là Dòng “Sông Đen”?
Trả lời:
- Tác giả đặt tên chương là Dòng “Sông Đen” vì:
+ Trong cuộc hành trình, tàu Nau-ti-lux chạy theo một hải lưu, có cái tên Nhật Bản là Cư-rô-xi-ô (Kuroshio), nghĩa là “Sông Đen”. Đây chính là dòng hải lưu nóng, chảy ven bờ đông quần đảo Nhật Bản sang phía bờ biển miền tây lục địa Bắc Mỹ.
Câu 2 SGK Ngữ văn 7 CTST - Soạn bài Dòng sông đen (trang 72): Qua 5 lượt thoại giữa giáo sư A-rô-nắc và Nét Len, em thấy họ có ý kiến như thế nào về thuyền trưởng Nê-mô và việc ở lại con tàu Nau-ti-lúx?
Trả lời:
- Nét-len không kiềm chế được bản thân nên đã nóng giận và cho rằng ý kiến mà giáo sư A-rô-nắc đưa ra là điên rồ, không hợp lí. Càng lo lắng hơn về việc mình ở lại con tàu này.
- Trái với Nét-len, giáo sư A-rô-nắc lại cảm thấy như mình sẽ biết thêm được điều gì thú vị nếu nhưng ông quan sát và tìm hiểu, bình tĩnh, tận hưởng trong con tàu.
Câu 3 SGK Ngữ văn 7 CTST - Soạn bài Dòng sông đen (trang 72): Xác định những chi tiết miêu tả vẻ đẹp của đáy biển qua cửa kính của con tàu Nau- ti- lúx.
Trả lời:
- Bóng tối trong phòng càng tăng thêm ánh sáng rực rỡ bên ngoài. Nhìn qua ô cửa, ta có cảm tưởng như đứng trước một bể nuôi cá khổng lồ.
Câu 4 SGK Ngữ văn 7 CTST - Soạn bài Dòng sông đen (trang 73): Em hình dung như thế nào về cảnh được miêu tả?
Trả lời:
- Em hình dung được cảnh ở đây là một khung cảnh vô cùng đẹp, mọi vật như cảnh thần tiên, có rất nhiều các loại cá đang tung tăng bơi lượn.
Suy ngẫm và phản hồi
Câu hỏi 1 SGK Ngữ văn 7 CTST - Soạn bài Dòng sông đen (trang 74): Văn bản viết về đề tài gì?
Trả lời:
- Đề tài: những ngày đầu của hành trình hai vạn dặm dưới biển trên con tàu Nau-ti-lúx.
Câu hỏi 2 SGK Ngữ văn 7 CTST - Soạn bài Dòng sông đen (trang 74): Xác định tình huống, nhân vật, không gian, thời gian trong văn bản.
Trả lời:
- Tình huống: 3 nhân vật (A-rô-nắc, Công-xây, Nét Len) rơi vào con tàu Nau-ti-lớtx hiện đại, với một người thuyền trưởng bí ẩn và họ không thể biết điều gì đón đợi họ trong hành trình phía trước.
- Nhân vật: thuyền trưởng Nê-mô (xuất hiện gián tiếp qua suy nghĩ, lời kể của A-rô-nắc và đoạn đối thoại giữa A-rô-nắc với Nét Len); A-rô-nắc: giáo sư sinh vật học; Nét Len: thợ săn cá voi; Công-xây: cộng sự của giáo sư, chuyên nghiên cứu về sinh vật biển.
- Không gian: dưới đáy biển sâu với nhiều cảnh đẹp tựa thế giới thần tiên, lần đầu tiên các nhân vật được chiêm ngưỡng.
- Thời gian: từ trưa cho đến 5 giờ chiều, nhờ vào quãng thời gian này mà ánh sáng tự nhiên dưới đáy biển sâu giúp các nhân vật khám phá vẻ đẹp biển cả.
Câu hỏi 3 SGK Ngữ văn 7 CTST - Soạn bài Dòng sông đen (trang 74): Liệt kê những sự kiện chính xảy ra với nhân vật giáo sư A- rô- nắc trong văn bản.
Trả lời:
- Gặp thuyền trưởng Ne- mo - Ở trên con tàu Nau- ti- lux – Trải nghiệm cuộc sống và quanh cảnh dưới sâu thẳm đại dương.
Câu hỏi 4 SGK Ngữ văn 7 CTST - Soạn bài Dòng sông đen (trang 74): Tác giả để cho giáo sư A-rô-nắc và Nét Len tranh luận về vấn đề gì? Em có đồng ý với cách giải quyết mâu thuẫn giữa hai nhân vật này của tác giả không? Vì sao?
Trả lời:
- Nét Len đã tranh luận khá gay gắt với giáo sư A-rô-nắc vì anh ta có ý định chiếm đoạt tàu Nau-ti-lơtx hoặc cả ba người bỏ trốn khỏi con tàu. Nhưng khi thế giới bí ẩn, diệu kì dưới đáy đại dương được mở ra trước mắt anh ta, anh ta đã từ bỏ hai ý định trên.
- Có thể có hai ý kiến được đưa ra về cách giải quyết mâu thuẫn giữa hai nhân vật này của tác giả:
+ Đồng ý với cách giải quyết của tác giả vì với cách giải quyết này, Nét Len đã có cơ hội chiêm ngưỡng vẻ đẹp dưới đáy biển. Nếu bỏ trốn khỏi con tàu, anh sẽ không thấy và không thể trải nghiệm hành trình khám phá hai vạn dặm dưới biển.
+ Không đồng tình với cách giải quyết của tác giả vì với cách giải quyết này, mâu thuẫn trong Nét Len không được giải quyết, chỉ tạm lắng xuống khi Nét Len bị hấp dẫn bởi vẻ đẹp của đại dương bí ẩn. Trên thực tế, vào cuối cuộc hành trình, Nét Len, giáo sư A-rô-nắc, Công-xây đã bỏ trốn khỏi tàu Nau-ti-lơtx
Câu hỏi 5 SGK Ngữ văn 7 CTST - Soạn bài Dòng sông đen (trang 74): Tìm trong văn bản một số chi tiết về nhân vật Nê-mô và điền vào cột thứ 2 của bảng sau (làm vào vở):
Trả lời:
Câu hỏi 6 SGK Ngữ văn 7 CTST - Soạn bài Dòng sông đen (trang 74): Tóm tắt nội dung văn bản:
Trả lời:
- Văn bản là những ngày đầu của A- rô- nắc, Công- xây và Nét len trên con tàu Nau-ti-lux. Họ gặp thuyền trưởng Ne-mô được tiếp đón chu đáo nhưng cũng nhiều thắc mắc về con người bí ẩn này. Họ được chứng kiến những cảnh tượng vô cùng kì vĩ dưới đáy đại dương qua góc nhìn quan sát từ con tàu. Đây là trải nghiệm thú vị và đầy hoài nghi với họ.
Câu hỏi 7 SGK Ngữ văn 7 CTST - Soạn bài Dòng sông đen (trang 74): Tàu Nau-ti-lux được điều khiển hoàn toàn bằng điện năng, trong khi vào thời điểm tác phẩm ra đời, điện năng chưa phải là năng lượng chủ yếu trong công nghiệp. Tàu Nau-ti-lux có thể lặn xuống bất cứ độ sâu nào mà không bị vỡ cửa kính. Những khả năng vượt trội như vậy của tàu Nau-ti-lux giúp em hiểu thêm gì về đặc điểm của truyện khoa học viễn tưởng?
Trả lời:
Những khả năng vượt trội như vậy của tàu Nau-ti-lux giúp em hiểu thêm về đặc điểm của truyện là:
- Tình huống truyện mang tính thử thách, phiêu lưu, khám phá: hành trình các nhân vật bị mắc kẹt trong một con tàu ngầm hiện đại ở dưới đáy đại dương
- Nhân vật là nhà phát minh khoa học tài năng, thông qua con tàu Nau-ti-lơtx, chúng ta có thể nhận ra tài năng sáng chế của thuyền trưởng Nê-mô
- Sự mở rộng không gian không có giới hạn: tàu Nau-ti-lơtx là sự tưởng tượng của nhà văn về một con tàu hiện đại, cho phép lặn ở bất cứ độ sâu nào dưới đáy biển. Hình ảnh con tàu cùng chuyến hành trình của các nhân vật thể hiện khao khát khám phá, tìm hiểu bí ẩn dưới đáy đại dương của con người