Chuẩn bị đọc
Câu hỏi 1 SGK Ngữ văn 7 CTST - Soạn bài Những cái nhìn hạn hẹp (trang 33): Em hãy chia sẻ với bạn về những điều em quan sát được khi nhìn bầu trời từ những vị trí khác nhau.
Trả lời:
Bầu trời khi nhìn từ vị trí khác nhau sẽ có những vẻ đẹp, những điều khác biệt:
- Khi em nhìn bầu trời ở dưới thấp: bầu trời cao, rộng bao la, những đám mây trôi lững lờ, bàn tay em khó có thể chạm tới.
- Khi em nhìn bầu trời ở trên cao: bầu trời trở nên gần hơn, cảm giác như mình chạm đến được mây xanh.
Câu hỏi 2 SGK Ngữ văn 7 CTST - Soạn bài Những cái nhìn hạn hẹp (trang 33): Qua phim ảnh, sách vở, em biết những gì, hoặc hình dung thế nào về các ông thầy bói ngày xưa?
Trả lời:
- Theo hình dung của em thì các ông thầy bói ngày xưa thường là những người đã đứng tuổi, luôn đeo một cặp kính màu đen, mặc những trang phục xưa như áo dài the đen, trên tay có thể là: quyển sách, mấy đồng xu hay mai rùa. Bên cạnh họ còn có nghiên mực và bút dùng để viết và giải quẻ xăm. Họ thường ngồi trên một tấm chiếu và hành nghề ở đền, chùa, miếu,...
Trải nghiệm cùng văn bản
Câu 1 SGK Ngữ văn 7 CTST - Soạn bài Những cái nhìn hạn hẹp (trang 34): Do đâu mà chú ếch này "cứ tưởng" trời "là cái vung" còn mình "là chúa tể"?
Trả lời:
- Chú ếch này "cứ tưởng" trời "là cái vung" còn mình "là chúa tể" là bởi vì khi sống dưới giếng, ếch thấy trời chỉ là cái vung con và mình oai như một vị chúa tể vì cuộc sống xung quanh nó chỉ toàn những con vật nhỏ bé như: nhái, cua, ốc. Khi nó cất tiếng kêu làm vang động cả giếng đều khiến các con vật kia hoảng sợ.
Câu 2 SGK Ngữ văn 7 CTST - Soạn bài Những cái nhìn hạn hẹp (trang 35): "Xem voi" mà chỉ dùng tay "sờ" thì kết quả sẽ như thế nào?
Trả lời:
- “Xem voi” mà chỉ dùng tay “sờ” thì kết quả sẽ không rõ ràng và thiếu đi sự chính xác. Bàn tay sẽ không thể nào sờ hết được cùng một lúc tất cả các bộ phận của con voi.
Suy ngẫm và phản hồi
Câu hỏi 1 SGK Ngữ văn 7 CTST - Soạn bài Những cái nhìn hạn hẹp (trang 35): Tóm tắt nội dung câu chuyện và xác định đề tài của hai văn bản.
Trả lời:
Nội dung câu chuyện:
- Ếch ngồi đáy giếng: Thể hiện tầm nhìn hạn hẹp của kẻ oai sĩ coi trời bằng vung.
- Thầy bói xem voi: Cái nhìn phiến diện về một sự vật khiến đánh giá sai về tổng thể sự vật.
Đề tài: Thể hiện cách ứng xử hạn hẹp trong cuộc sống.
Câu hỏi 2 SGK Ngữ văn 7 CTST - Soạn bài Những cái nhìn hạn hẹp (trang 35): Để thể hiện những hành động sai lầm của một nhân vật nào đó, tác giả truyện ngụ ngôn thường đặt nhân vật ấy trước một tình huống có nhiều nguy cơ phạm sai lầm. Tình huống đó trong văn bản Ếch ngồi đáy giếng, Thầy bói xem voi là gì?
Trả lời:
- Tình huống trong Ếch ngồi đáy giếng: Ếch coi trời chỉ là cái vung con và mình oai như một vị chúa tể. Cuộc sống xung quanh nó chỉ toàn những con vật nhỏ bé như: nhái, cua, ốc. Khi nó cất tiếng kêu làm vang động cả giếng đều khiến các con vật kia hoảng sợ.
- Tình huống trong Thầy bói xem voi: Cả năm ông thầy bói đều không biết hình thù của một con voi như thế nào và khi sờ voi, mỗi ông lại sờ một bộ phận khác nhau của con voi.
Câu hỏi 4 SGK Ngữ văn 7 CTST - Soạn bài Những cái nhìn hạn hẹp (trang 36): Em rút ra bài học gì từ các truyện Ếch ngồi đáy giếng, Thầy bói xem voi?
Trả lời:
- Bài học từ truyện Ếch ngồi đáy giếng:
+ Hoàn cảnh sống sẽ tác động đến suy nghĩ, lối sống của mỗi người. Nhưng ở hoàn cảnh sống nào cũng cần học cách thích nghi, thay đổi bản thân, không ngừng học tập, rèn luyện.
+ Phê phán những người có thái độ cao ngạo, coi thường người khác, suy nghĩ thiếu hiểu biết, nông cạn, chủ quan.
+ Ai cũng cần sống khiêm tốn, không được huênh hoang, kiêu căng, ngạo mạn.
- Bài học từ truyện Thầy bói xem voi:
+ Phải có cái nhìn khách quan với mọi sự việc, sự vật, đánh giá từ nhiều phía, không áp đặt cái nhìn chủ quan, phiến diện.
+ Phải có sự thấu hiểu, tôn trọng, lắng nghe ý kiến của người khác.
Câu hỏi 5 SGK Ngữ văn 7 CTST - Soạn bài Những cái nhìn hạn hẹp (trang 36): Theo em, cách đọc hiểu một truyện ngụ ngôn và đọc hiểu một truyện cổ tích có gì khác nhau?
Trả lời:
- Truyện ngụ ngôn: cần nắm bắt đặc trưng của truyện mượn truyện của loài vật để nói về chuyện người. Nhân vật thường là những con vật. Nhưng cũng có khi kể chuyện người để rút ra bài học triết lí được gửi gắm trong đó.
- Truyện cổ tích: cần chú ý đến yếu tố siêu nhiên, thần kì, những sự việc kì lạ, tính ngẫu nhiên, hoặc những yếu tố tình cờ xen vào câu chuyện.
Câu hỏi 6 SGK Ngữ văn 7 CTST - Soạn bài Những cái nhìn hạn hẹp (trang 36): Chọn một trong hai bài tập sau:
- Sưu tầm một số văn bản truyện ngụ ngôn và tranh ảnh, phim hoạt hình minh họa các truyện ngụ ngôn ấy (nếu có).
- Thể hiện cảm nhận của mình về một trong các truyện ngụ ngôn (đã học, đã đọc) bằng cách ghi nhật kí đọc truyện, vẽ tranh minh họa,...
Trả lời:
* Rùa và Thỏ
- Trong tất cả các truyện ngụ ngôn mà em đã đọc qua, có lẽ câu chuyện khiến em ấn tượng nhất là câu chuyện “Rùa và thỏ”.
Câu chuyện kể về cuộc chạy đua giữa rùa và thỏ trong một khu rừng nọ. Chỉ vì sự kiêu ngạo của bản thân mà thỏ đã thua trước rùa trước sự chứng kiến của tất cả các loài vật trong khu rừng. Từ đó, em rút ra được bài học vô cùng ý nghĩa cho bản thân mình là không nên kiêu ngạo, coi thường người khác. Đồng thời ca ngợi những người như rùa, luôn có sự kiên trì, cần cù, chịu khó,…vượt qua những thử thách để đem về chiến thắng, quả ngọt cho bản thân mình.