Câu hỏi mở đầu SGK Lịch Sử 7 Chân trời sáng tạo Bài 18 (trang 77): Khi cầm trên tay những tờ tiền giấy hay lúc xem các bộ phim sử Việt, được thấy những khẩu pháo thần công nã đạn... chắc ít em biết rằng, những phát minh đó đã có ở nước ta cách đây hơn sáu thế kỉ, dưới triều đại nhà Hồ. Vậy nhà Hồ đã ra đời trong hoàn cảnh nào? Trong 7 năm tồn tại ngắn ngủi nhà Hồ đã thực hiện những cải cách gì? Vì sao kháng chiến chống Minh của nhà Hồ bị thất bại? Bài học này sẽ giải đáp cho các em những câu hỏi đó.
Trả lời:
- Cuối thế kỉ XIV, nhà Trần suy yếu, không chăm lo phát triển kinh tế, đời sống nhân dân cực khổ, nhiều cuộc khởi nghĩa nổ ra khắp cả nước.
- Trước tình hình đó, năm 1400, Hồ Quý Ly phế truất vua Trần và lên làm vua, lập ra nhà Hồ
- Sau khi lên ngôi, Hồ Quý Ly thực hiện rất nhiều cải cách để phát triển đất nước, ổn định lòng dân
- Năm 1407, quân Minh sang xâm lược, cuộc kháng chiến của nhà Hồ thất bại
1. Nhà Hồ thành lập
Câu hỏi mục 1 SGK Lịch Sử 7 Chân trời sáng tạo Bài 18 (trang 77): Nhà Hồ được thành lập như thế nào?
Trả lời:
- Cuối thế kỉ XIV, nhà Trần bước vào thời kì khủng hoảng, suy yếu, không chăm lo phát triển kinh tế, nạn mất mùa xảy ra liên tiếp, các cuộc khởi nghĩa nông dân nổ ra khắp cả nước.
- Năm 1400, Hồ Quý Ly phế truất vua Trần, lập ra nhà Hồ, đổi tên nước là Đại Ngu.
2. Cải cách của Hồ Quý Ly
Câu hỏi 2a SGK Lịch Sử 7 Chân trời sáng tạo Bài 18 (trang 78): Nêu những nội dung chính trong cải cách của Hồ Quý Ly.
Trả lời:
Câu hỏi 2b SGK Lịch Sử 7 Chân trời sáng tạo Bài 18 (trang 79) : Những cải cách của Hồ Quý Ly đã tác động thế nào đến xã hội đương thời? Tham khảo tư liệu 18.4 cho câu trả lời của em.
Trả lời:
- Giải quyết những khủng hoảng xã hội cuối thời Trần
- Loại bỏ bớt những quý tộc bất tài, bổ sung đội ngũ Nho sĩ mới, có thực tài vào bộ máy nhà nước.
- Hạn chế được nạn tập trung ruộng đất và tăng cường sức mạnh quân sự của đất nước.
3. Cuộc kháng chiến chống quân xâm lược Minh (1406 - 1407)
Câu hỏi 1 SGK Lịch Sử 7 Chân trời sáng tạo Bài 18 (trang 79): Mô tả những nét chính về cuộc kháng chiến của nhà Hồ chống quân xâm lược Minh.
Trả lời:
Những nét chính về cuộc kháng chiến của nhà Hồ chống quân xâm lược Minh:
- Tháng 11/1406, lấy cớ "phù Trần, diệt Hồ", hơn 20 vạn quân Minh do Trương Phụ, Mộc Thạnh chỉ huy tiến vào nước ta, nhà Hồ thất bại ở biên giới, lui về Đa Bang cố thủ.
- Tháng 1/1407, nhiều trận chiến ác liệt diễn ra, thành Đa Bang thất thủ, Đông Đô cũng bị chiếm, nhà Hồ rút về cố thủ ở Tây Đô.
- Tháng 6/1407, Hồ Quý Ly và các con bị bắt, cuộc kháng chiến của nhà Hồ hoàn toàn thất bại.
Câu hỏi 2 SGK Lịch Sử 7 Chân trời sáng tạo Bài 18 (trang 80): Vì sao cuộc kháng chiến chống quân Minh xâm lược của nhà Hồ bị thất bại nhanh chóng?
Trả lời:
Cuộc kháng chiến chống quân Minh xâm lược của nhà Hồ bị thất bại nhanh chóng vì:
- Do những chính sách của nhà Hồ không được nhân dân ủng hộ.
- Nhà Hồ không đề ra được đường lối kháng chiến đúng đắn, quá chú trọng xây dựng phòng tuyến quân sự và lực lượng quân đội chính quy.
Câu hỏi 3 SGK Lịch Sử 7 Chân trời sáng tạo Bài 18 (trang 80): Em hãy suy nghĩ về câu nói của Hồ Nguyên Trừng: “thần không sợ đánh, chỉ sợ lòng dân không theo”?
Trả lời:
- Câu nói của Hồ Nguyên Trừng: “thần không sợ đánh, chỉ sợ lòng dân không theo”? có nghĩa là điều quan trọng nhất để kháng chiến thắng lợi đó là được sự ủng hộ của nhân dân, nếu lòng dân không theo thì có đánh cũng thất bại.
Luyện tập
Câu hỏi 1 SGK Lịch Sử 7 Chân trời sáng tạo Bài 18 (trang 80): Hoàn thành Sơ đồ tư duy theo yêu cầu bên cạnh về những cải cách của Hồ Quý Ly
Trả lời:
Câu hỏi 2 SGK Lịch Sử 7 Chân trời sáng tạo Bài 18 (trang 80): Lập niên biểu những sự kiện tiêu biểu trong cuộc kháng chiến chống quân Minh của nhà Hồ.
Trả lời:
Vận dụng
Câu hỏi Vận dụng SGK Lịch Sử 7 Chân trời sáng tạo Bài 18 (trang 80): Năm 2011, tổ chức UNESCO đã công nhận một công trình kiến trúc thời nhà Hồ là Di sản văn hóa Thế giới. Theo em, đó là công trình nào? Trong vai một hướng dẫn viên du lịch, em hãy viết một bài giới thiệu về công trình đó.
Trả lời:
- Năm 2011, tổ chức UNESCO đã công nhận thành nhà Hồ là Di sản văn hóa Thế giới.
- Thành nhà Hồ (còn gọi là thành Tây Đô) ở xã Vĩnh Long và Vĩnh Tiến, huyện Vĩnh Lộc, tỉnh Thanh Hóa, là một trong những công trình kiến trúc bằng đá độc đáo bậc nhất của Việt Nam và thế giới. Công trình được Hồ Quý Ly xây dựng vào năm 1397, từng được coi là kinh đô, trung tâm văn hóa chính trị xã hội của nước Đại Ngu dưới triều Hồ.