Trước khi đọc
Câu hỏi: Bạn biết gì về lịch sử, văn hóa của các dân tộc bản địa ở Nam Mỹ? Chia sẻ với các bạn trong lớp những hiểu biết của bạn.
Trả lời:
- Lịch sử:
+ Nam Mỹ có nhiều nền văn minh đa dạng, ví dụ như Inca, Maya.
+ Bắt đầu có sự xâm lăng của Châu Âu vào thế kỉ 16 => văn hóa bản địa cũng bị đồng hóa.
+ Gần đây, bản địa đã bắt đầu có sự phục hưng mạnh mẽ.
- Văn hóa:
+ Đa dạng về ngôn ngữ: hơn 600 ngôn ngữ bản địa
+ Đa số người dân theo đạo Thiên Chúa
+ Âm nhạc và nghệ thuật cũng đa dạng, phong phú.
Đọc văn bản
1. Tóm tắt ý chính của đoạn văn
Trả lời:
- Cuộc gặp gỡ đầu tiên của tác giả với người Giê
- Hoàn cảnh lịch sử của người nơi đây
- Số phận của người Giê trong thế kỉ XX
- Nỗ lực đồng hóa người Giê
- Chính phủ Bra-xin thay đổi phương pháp mới
2. Tìm các chi tiết, cách diễn đạt thể hiện thái độ, quan điểm của tác giả.
Trả lời:
Các chi tiết, cách diễn đạt thể hiện thái độ quan điểm của tác giả:
- Thái độ thất vọng ban đầu:
+ "Thất vọng lớn cho tôi"
+ "người Anh điêng ở Ti-ba-gi… “người hoang dã"
- Nhận thức mới về người Anh điêng:
+ "lột sạch đi khỏi cái… kinh nghiệm sau này của mình"
+ "họ cho tôi một bài học về sự thận trọng và tính khách quan"
+ "họ bí ẩn hơn là cái vẻ bề ngoài của họ có thể làm cho ta tưởng"
- Quan điểm về văn hóa của người Anh điêng:
+ "minh họa đầy đủ cái tình thế xã hội học có xu hướng trở thành độc quyền cho nhà quan sát nửa sau thế kỉ XX"
+ "từ "những người nguyên thuỷ"... thì người ta không còn quan tâm đến nữa"
+ "nền văn hoá của họ… là một tổng thể độc đáo"
- Khẳng định giá trị nghiên cứu văn hóa người Anh điêng:
+ "việc nghiên cứu, dù có thể… tôi phải tiếp cận về sau"
3. Bạn hiểu thế nào là cuộc đổi ngôi kì lạ phá vỡ thế cân bằng phù phiếm giữa văn hóa hiện đại và văn hóa nguyên thủy?
Trả lời:
- Hiện tượng đổi ngôi kỳ lạ:
+ Sự hiện diện của người da trắng (châu Âu) và việc họ xâm lăng vào lãnh thổ của người da đỏ.
+ Sự cai trị của người da trắng và việc họ ép buộc văn hóa và cách sống của mình lên người da đỏ.
- Thế cân bằng tạm thời:
+ Trạng thái không ổn định giữa văn hóa hiện đại (của người da trắng) và văn hóa truyền thống (của người da đỏ).
+ "Phù phiếm" phản ánh sự không ổn định và dễ bị đe dọa của trạng thái này.
- Sự phá vỡ thế cân bằng:
+ Sự xâm lăng và áp đặt văn hóa của người da trắng đã làm tan vỡ sự cân bằng ban đầu.
+ Văn hóa truyền thống của người da đỏ đang bị ảnh hưởng nghiêm trọng và đứng trước nguy cơ biến mất.
4. Chú ý đến thái độ, hành xử của người Anh điêng với những thứ được coi là sản phẩm của văn minh, tiến bộ.
Trả lời:
- Thái độ, hành xử của người Anh điêng:
+ Tò mò, thích thú
+ E dè, lo sợ
+ Băn khoăn, trăn trở
Sau khi đọc
Câu 1 (trang 68 sgk Ngữ văn 12 Tập 2): Văn bản cho bạn biết những thông tin gì về số phận của người bản địa trong lịch sử? Nêu nhận xét về những thông tin đó.
Trả lời:
Số phận của người bản địa trong lịch sử:
- Thông tin:
+ Bị xâm lăng, áp bức bởi người da trắng (người châu Âu).
+ Văn hóa bản địa bị ảnh hưởng, mai một.
+ Số lượng người bản địa giảm sút, nhiều nhóm bị diệt vong.
- Nhận xét:
+ Số phận bi thảm, đầy thương cảm.
+ Nạn nhân của sự xâm lược và áp bức.
Câu 2 (trang 68 sgk Ngữ văn 12 Tập 2): Thông tin về cuộc sống của người Giê dưới chế độ thực dân được triển khai qua những dữ liệu nào? Từ những dữ liệu đó, bạn có nhận xét gì về mối quan hệ giữa chính quyền thực dân và những người da đỏ bản xứ?
Trả lời:
- Dữ liệu:
+ Bị tước đoạt đất đai và tự do.
+ Bị khai thác lao động một cách bất công.
+ Bị ép buộc phải tuân thủ theo cách sống mới.
- Mối quan hệ:
+ Gặp phải sự bất bình đẳng và áp đặt.
+ Chính quyền thực dân: thống trị và bóc lột.
+ Người bản xứ: chịu đựng sự áp bức và khai thác.
Câu 3 (trang 68 sgk Ngữ văn 12 Tập 2): Phân tích vai trò của người trần thuật xưng “tôi” trong văn bản.
Trả lời:
- Người trần thuật xưng “tôi” vừa có vai trò quan sát, khảo cứu, thu thập dữ liệu, ghi chép và mô tả lại những thông tin về lịch sử, cuộc sống của người Anh điêng:
+ Với vai trò thứ nhất, người trần thuật xưng “tôi” cung cấp cho người đọc những thông tin xác thực, mới mẻ, sinh động về người Anh điêng, từ số phận của họ trong lịch sử đến tập quán, lối sống, hành vi, cách cư trú, ăn mặc, săn bắn, lao động,... của họ.
+ Với vai trò thứ hai, người trần thuật xưng “tôi” đưa ra các nhận xét, đúc kết
=> Sự kết hợp giữa hai lối tư duy cụ thể và trừu tượng, thực tiễn và suy lí này đã khiến cho tác phẩm vừa sinh động, thú vị, nhưng cũng vừa sâu sắc, giàu triết lí
Câu 4 (trang 68 sgk Ngữ văn 12 Tập 2): Các dữ liệu được cung cấp trong văn bản là dữ liệu sơ cấp hay thứ cấp? Giá trị của các dữ liệu đó là gì?
Trả lời:
* Dữ liệu sơ cấp và thứ cấp:
- Sơ cấp: Quan sát trực tiếp, phỏng vấn người Giê.
- Thứ cấp: Tài liệu, sách báo về người Giê.
- Giá trị:
+ Cung cấp thông tin chân thực, sinh động.
+ Giúp người đọc hiểu rõ hơn về cuộc sống của người Giê.
Câu 5 (trang 68 sgk Ngữ văn 12 Tập 2): Hãy cho biết lập trường, quan điểm, thái độ của tác giả được thể hiện trong văn bản. Bằng cách nào bạn nhận ra điều đó?
Trả lời:
- Lập trường: Phản đối sự xâm lăng và áp bức.
- Quan điểm: Cảm thông với số phận của người bản địa.
- Thái độ: Tôn trọng và đánh giá cao văn hóa bản địa.
- Cách nhận diện:
+ Sử dụng ngôn từ, cách diễn đạt và phong cách miêu tả.
+ Phân tích nội dung và ý nghĩa của văn bản.
Câu 6 (trang 68 sgk Ngữ văn 12 Tập 2): Thông điệp bạn nhận được từ văn bản là gì? Đặt trong bối cảnh ra đời của văn bản, theo bạn, thông điệp đó có ý nghĩa gì?
Trả lời:
- Văn bản gửi tới người đọc thông điệp về hoà bình, sự tôn trọng những khác biệt văn hoá, chống lại tư tưởng thực dân và bá quyền văn hoá, giúp con người có thể chung sống với nhau một cách hài hoà, tốt đẹp,...
- Xét trong bối cảnh ra đời, văn bản đặt ra những chất vấn đối với chế độ thực dân, chủ nghĩa phân biệt chủng tộc; hàm chứa sự phê phán đối với nền học thuật đầy định kiến của người phương Tây; gợi ra những âu lo về nguy cơ biển mất của những nền văn hoá thiểu số; đồng thời cũng dấy lên niềm hi vọng về sức sống và sự trường tồn của văn hoá cổ xưa.
Kết nối đọc - viết
Văn bản gợi cho bạn suy nghĩ gì về mối quan hệ giữa văn minh và hoang dã? Viết đoạn văn (khoảng 150 chứ) trình bày suy nghĩ của bạn.
Đoạn văn tham khảo
Văn bản đề cập đến mối quan hệ phức tạp giữa văn minh và hoang dã. Hoang dã không chỉ là sự thiếu văn minh, mà còn là nguồn cảm hứng và sức mạnh sáng tạo. Trong khi văn minh thường đem lại sự tiến bộ và ổn định, thì hoang dã mang trong mình sự tự do và sức sống mãnh liệt. Tuy nhiên, mối quan hệ giữa hai khái niệm này không phải lúc nào cũng rõ ràng. Đôi khi, sự văn minh có thể làm mất đi sự tự nhiên và tính sáng tạo của hoang dã, trong khi hoang dã có thể làm mất kiểm soát và sự ổn định của văn minh. Sự cân bằng giữa hai yếu tố này là chìa khóa để tạo ra một xã hội văn minh và bền vững, nơi mà con người và tự nhiên cùng tồn tại và phát triển.