Mở đầu: Em hãy kể tên một số quyền của công dân trong bảo vệ, chăm sóc sức khoẻ và bảo đảm an sinh xã hội.
Lời giải:
- Trong bảo vệ, chăm sóc sức khỏe và bảo đảm an sinh xã hội, công dân có quyền được chăm sóc sức khỏe; được bình đẳng trong khám bệnh, chữa bệnh; được tôn trọng danh dự, bảo vệ sức khỏe và tôn trọng bí mật riêng tư trong khám bệnh, chữa bệnh;…
1. Quyền và nghĩa vụ của công dân trong bảo vệ và chăm sóc sức khỏe
Câu hỏi: Trong các trường hợp trên, chủ thể nào đã vi phạm quyền và nghĩa vụ của công dân trong bảo vệ, chăm sóc sức khỏe? Vì sao? Hành vi vi phạm đó có thể dẫn tới những hậu quả gì?
Lời giải:
- Trong trường hợp 1, bệnh viện A đã vi phạm quyền và nghĩa vụ của công dân trong bảo vệ, chăm sóc sức khỏe vì đã từ chối chữa trị cho bà M vì lý do tình trạng bệnh quá nặng và thiếu bác sĩ, trang bị y tế. Hậu quả có thể dẫn đến những ảnh hưởng trực tiếp đến sức khoẻ bà M, bỏ qua thời điểm vàng để chữa trị nặng hơn có thể dẫn đến tử vong.
- Trong trường hợp 2, anh H đã vi phạm quyền và nghĩa vụ của công dân trong bảo vệ, chăm sóc sức khỏe. Anh H đã thực hiện đúng quyền được bảo vệ, chăm sóc sức khỏe nhưng anh lại không thực hiện nghĩa vụ tôn trọng nhân viên y tế khi tức giận và có những lời nói tiêu cực xúc phạm các nhân viên bệnh viện. Hậu quả của hành động này có thể ảnh hưởng đến an ninh trật tự trong bệnh viện, tạo ra môi trường tiêu cực cho các nhân viên y tế và những bệnh nhân khác.
2. Quyền và nghĩa vụ của công dân trong đảm bảo an sinh xã hội
Câu hỏi:
1/ Trong thông tin trên, quyền được bảo đảm an sinh xã hội của công dân được thể hiện như thế nào? Theo em, công dân có những quyền gì trong bảo đảm an sinh xã hội?
2/ Trong trường hợp trên, chủ thể nào đã vi phạm quyền, nghĩa vụ của công dân trong bảo đảm an sinh xã hội? Vì sao? Hành vi vi phạm đó có thể dẫn tới những hậu quả gì?
Lời giải:
1/ Trong thông tin trên, quyền được bảo đảm an sinh xã hội của công dân được thể hiện ở việc:
+ Nhà nước thực hiện hỗ trợ cho các đối tượng người có công, thân nhân người có công gần 4,9 nghìn tỉ đồng;
+ Hỗ trợ cho hộ nghèo, hộ cận nghèo là gần 3 nghìn tỉ đồng;
+ Hỗ trợ các đối tượng bảo trợ xã hội theo Nghị định số 20/2021/NĐ-CP ngày 15 - 3 - 2021 là gần 4,3 nghìn tỉ đồng;
+ Hỗ trợ tình hình đột biến, bất thường, nổi bật khác phát sinh tại địa phương là 151,2 tỉ đồng;
+ Phát, tặng hơn 27,4 triệu thẻ bảo hiểm xã hội/sổ/thẻ khám chữa bệnh miễn phí cho các đối tượng thụ hưởng;
+ Hỗ trợ 16,9 nghìn tấn gạo cho 1,1 triệu nhân khẩu trong dịp Tết Quý Mão (năm 2023);
+ Hỗ trợ 4,6 nghìn tấn gạo cho 309,8 nghìn nhân khẩu thiếu đói kì giáp hạt.
- Công dân có quyền được bảo đảm an sinh xã hội; được bình đẳng trong bảo đảm an sinh xã hội; được tham gia và hưởng các chế độ bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp, trợ cấp xã hội; được tiếp cận, tìm hiểu các thông tin về an sinh xã hội; được khiếu nại, tố cáo các hành vi vi phạm quy định của pháp luật về an sinh xã hội; ...
2/ Trong trường hợp trên, gia đình bà M và ông H đã vi phạm quyền, nghĩa vụ của công dân trong bảo đảm an sinh xã hội. Gia đình bà M cố tình kê khai mức thiệt hại lớn hơn thực tế để trục lợi, đây là hành vi vi phạm quy định của pháp luật. Ông H, mặc dù phát hiện hành vi vi phạm của gia đình bà M nhưng do có mối quan hệ họ hàng với bà M nên đã im lặng và bỏ qua, đây là vi phạm nghĩa vụ của một cán bộ. Hành vi vi phạm này có thể dẫn tới hậu quả là mất lòng tin của người dân vào chính quyền, gây mất cân đối trong việc phân bổ nguồn lực hỗ trợ, và những người thực sự cần sự hỗ trợ có thể không nhận được đủ sự hỗ trợ. Ngoài ra, những người vi phạm cũng sẽ phải chịu trách nhiệm pháp lý tương ứng.
Luyện tập
Luyện tập 1: Theo em, chủ thể trong trường hợp sau sẽ có những quyền, nghĩa vụ gì khi khám bệnh, chữa bệnh tại bệnh viện.
Trường hợp. Gần đây, anh H thường xuyên bị đau đầu không rõ nguyên nhân nên đã tới bệnh viện tỉnh A để thăm khám và phát hiện có một khối u nhỏ ở não. Sau khi được các bác sĩ giải thích về tình trạng sức khoẻ của mình và tư vấn về các phương pháp điều trị phù hợp, anh H quyết định nhập viện để phẫu thuật tách bỏ khối u, tránh những ảnh hưởng xấu trong tương lai.
Lời giải:
* Chủ thể trong trường hợp này là anh H có quyền:
- Được thăm khám, chữa bệnh tại cơ sở y tế (bệnh viện A)
- Được tư vấn, giải thích về tình trạng sức khoẻ và phương pháp chữa bệnh
- Được tự quyết định nhập viện để phẫu thuật
- Được bảo đảm quyền riêng tư, bí mật về tình trạng sức khoẻ.
- Anh H còn có nghĩa vụ:
+ Thực hiện các quy định của bệnh viện
+ Tôn trọng người làm việc tại cơ sở y tế
+ Tuân thủ hướng dẫn của các bác sĩ trong quá trình khám bệnh, chữa bệnh.
Luyện tập 2: Em hãy xác định các quyền, nghĩa vụ trong bảo vệ, chăm sóc sức khoẻ và bảo đảm an sinh xã hội mà các chủ thể trong những trường hợp sau đã vi phạm. Nêu hậu quả của các hành vi vi phạm đó.
a. Bà C phát hiện cơ thể mình xuất hiện một số triệu chứng mắc bệnh bệnh truyền nhiễm nhưng không thông báo với cán bộ y tế ở địa phương mà tự mua thuốc về chữa trị. Đồng thời, bà vẫn xuất hiện ở những nơi đông người như trường học, khu công nghiệp, trung tâm thương mại mà không thực hiện bất kì phương pháp bảo hộ nào.
b. Sau khi kết thúc 2 tháng thử việc, ông V liên tục đưa ra nhiều lí do khác nhau để trì hoãn việc kí hợp đồng và đóng bảo hiểm y tế, bảo hiểm xã hội cho người lao động theo quy định của pháp luật. Đồng thời, ông V cũng không đầu tư trang bị bảo hộ lao động cho các công nhân làm việc trong xưởng sản xuất để đảm bảo an toàn và sức khoẻ cho họ.
Lời giải:
- Trường hợp a.
+ Quyền, nghĩa vụ bị chủ thể vi phạm: Bà C vi phạm nghĩa vụ thực hiện các quy định về phòng bệnh.
+ Hậu quả: Có thể gây bùng phát dịch bệnh truyền nhiễm trên diện rộng, ảnh hưởng tiêu cực đến sức khoẻ, tính mạng công dân; gây thiệt hại cho ngân sách nhà nước; gây khó khăn cho các cơ quan chức năng trong việc phòng chống, kiểm soát dịch bệnh ;...
- Trường hợp b.
+ Quyền, nghĩa vụ bị chủ thể vi phạm: Ông V vi phạm nghĩa vụ tuân thủ các quy định của pháp luật về bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp; vi phạm quy định của pháp luật về bảo vệ sức khoẻ cho người lao động.
+ Hậu quả: Xâm phạm quyền và lợi ích hợp pháp của người lao động; khiến người lao động gặp nhiều rủi ro về sức khoẻ, tính mạng; ông V có thể phải chịu trách nhiệm pháp lí theo quy định của pháp luật; ...
Luyện tập 3: Nếu là chủ thể trong các tình huống sau, em sẽ làm gì để thực hiện tốt các quy định của pháp luật về quyền và nghĩa vụ của công dân trong bảo vệ, chăm sóc sức khoẻ và bảo đảm an sinh xã hội?
a. Chị M bị nhân viên y tế quấy rối khi khám bệnh.
b. Bạn V phát hiện chị gái mình đăng tin kêu gọi hỗ trợ người nghèo trên mạng xã hội để trục lợi.
c. Nhân viên Y không được chủ doanh nghiệp đóng bảo hiểm y tế, bảo hiểm xã hội như đã thoả thuận.
d. Các bạn cùng lớp đùa giỡn, gây ồn ào khi đến bệnh viện thăm B.
Lời giải:
a. Nếu chị M bị nhân viên y tế quấy rối khi khám bệnh, chị M có quyền khiếu nại, tố cáo hành vi này đến cơ quan quản lý y tế hoặc cơ quan công an. Đồng thời, chị M cũng nên thông báo với người thân hoặc luật sư để được hỗ trợ trong quá trình giải quyết vụ việc.
b. Nếu bạn V phát hiện chị gái mình đăng tin kêu gọi hỗ trợ người nghèo trên mạng xã hội để trục lợi, bạn V nên thảo luận với chị gái mình về hậu quả của việc lợi dụng lòng tốt của người khác để trục lợi. Nếu chị gái mình không thay đổi, bạn V có quyền báo cáo hành vi này cho cơ quan chức năng hoặc quản lý mạng xã hội để họ xử lý theo quy định của pháp luật.
c. Nếu nhân viên Y không được chủ doanh nghiệp đóng bảo hiểm y tế, bảo hiểm xã hội như đã thoả thuận, nhân viên Y có quyền khiếu nại, tố cáo hành vi này đến cơ quan quản lý lao động hoặc cơ quan công an. Nhân viên Y cũng nên tìm hiểu về quyền lợi của mình theo quy định của pháp luật và yêu cầu chủ doanh nghiệp thực hiện đúng cam kết.
d. Khi các bạn cùng lớp đùa giỡn, gây ồn ào khi đến bệnh viện thăm B, bạn nên nhắc nhở họ về quy định của pháp luật về việc tôn trọng quyền được bảo vệ, chăm sóc sức khỏe của người khác. Bạn cũng nên giải thích cho họ hiểu rằng việc làm ồn có thể ảnh hưởng đến sức khoẻ và quyền riêng tư của các bệnh nhân khác trong bệnh viện.
Vận dụng
Em hãy tìm hiểu các hoạt động thực hiện quyền bảo vệ, chăm sóc sức khoẻ và bảo đảm an sinh xã hội ở trường em và nêu cảm nghĩ của em về các hoạt động đó.
Lời giải:
- Ở trường nhiều hoạt động đã được tổ chức để thực hiện quyền bảo vệ, chăm sóc sức khoẻ và bảo đảm an sinh xã hội cho học sinh ví dụ như:
+ Tổ chức mua bảo hiểm y tế cho toàn bộ học sinh
+ Tổ chức khám sức khỏe định kỳ hằng năm
+ Tổ chức các buổi học giáo dục sức khoẻ
=> Những việc làm trên giúp em và các bạn được thực hiện quyền bảo vệ, chăm sóc sức khỏe và bảo đảm an sinh xã hội. Ngoài ra em còn hiểu thêm về nghĩa vụ của mình trong việc bảo vệ, chăm sóc sức khỏe và bảo đảm an sinh xã hội.