Mở đầu
Câu hỏi mở đầu SGK Sinh 11 Chân trời sáng tạo Bài 23 (trang 157): Ở ong mật, ong cái có bộ nhiễm sắc thể lưỡng bội (2n) trong khi ong đực lại có bộ nhiễm sắc thể đơn bội (n). Nguyên nhân nào đã dẫn đến sự khác nhau về bộ nhiễm sắc thể ở ong đực và ong cái?Trả lời:
– Nguyên nhân dẫn đến sự khác nhau về bộ nhiễm sắc thể ở ong đực và ong cái là do ở ong có hình thức trinh sản. Trứng không được thụ tinh sẽ phát triển thành ong đực (mang NST đơn bội), trứng được thụ tinh sẽ phát triển thành ong cái (NST lưỡng bội).
I. Khái niệm và vai trò của sinh sản ở sinh vật
Câu hỏi 1 SGK Sinh 11 Chân trời sáng tạo Bài 23 (trang 157): Những ví dụ nào sau đây là sinh sản ở sinh vật? giải thícha) Tôm, cua mọc lại càng sau khi bị gãy
b) Voi mẹ sinh ra voi con
c) Cây cam ra hoa, kết trái
d) Cây đậu phát triển từ hạt đậu
Trả lời:
- Ví dụ b và c là sinh sản ở sinh vật
- Giải thích: Vì đây là quá trình tạo cá thể mới, thông qua sinh sản, các tính trạng được duy trì từ thế hệ này sang thế hệ khác, làm tăng số lượng các thể duy trì nòi giống, đảm bảo cho sự tồn tại và phát triển liên tuch của loài
Luyện tập SGK Sinh 11 Chân trời sáng tạo Bài 23 (trang 157): Cho ví dụ về một số sinh vật (động vật, thực vật) có hình thức sinh sản vô tính, sinh sản hữu tính.
Trả lời:
* Ví dụ về một số sinh vật có hình thức sinh sản vô tính, sinh sản hữu tính:
– Sinh sản vô tính: cây thuốc bỏng, rau má, khoai lang, cây chuối; thủy tức, sao biển, ong, giun dẹp,…
– Sinh sản hữu tính: cây đào, cây nhãn, cây lạc, cây ngô; con mèo, con gà, ếch, voi, con thỏ,…
II. Các dấu hiệu đặc trưng của sinh sản ở sinh vật
Câu hỏi 3 SGK Sinh 11 Chân trời sáng tạo Bài 23 (trang 158): Quan sát Hình 23.2 và 23.4, hãy xác định các dấu hiệu đặc trưng trong quá trình sinh sản ở dâu tây và người.
|
Dấu hiệu đặc trưng |
Sinh sản ở dâu tây |
Sinh sản ở người |
|
Hình thành cơ thể mới |
Cơ thể mới được hình thành từ một phần cơ thể mẹ, không có sự kết hợp giữa giao tử đực và giao tử cái. |
Sự kết hợp giữa giao tử đực và giao tử cái tạo thành hợp tử. Hợp tử phát triển thành cơ thể mới. |
|
Vật chất di truyền và truyền đạt vật chất di truyền |
Sinh sản vô tính dựa trên cơ sở quá trình nguyên phân. Do đó, tế bào ở cơ thể mới mang bộ nhiễm sắc thể giống hệt bộ nhiễm sắc thể ở tế bào cơ thể mẹ. |
Sinh sản hữu tính dựa trên cơ sở quá trình nguyên phân, giảm phân và thụ tinh. Do đó, cơ thể mới có sự tái tổ hợp vật chất di truyền của bố và mẹ, tạo nên nhiều tổ hợp gene đa dạng. |
|
Điều hòa sinh sản |
Quá trình sinh sản vô tính được điều hòa chủ yếu thông qua cơ chế kiểm soát chu kì tế bào. |
Quá trình sinh sản hữu tính được điều hòa chủ yếu thông qua điều hòa quá trình phát sinh giao tử dưới sự tác động của các hormone. |
Trả lời:
– Nhiều loài sinh vật trong tự nhiên (ruột khoang, trùng sốt rét,…) có thể sinh sản vô tính hoặc sinh sản hữu tính tùy theo từng giai đoạn phát triển, điều kiện môi trường,…Điều này giúp chúng tạo ra thế hệ mới, thích nghi với sự thay đổi của môi trường sống, thuận lợi, đảm bảo cho loài tiếp tục tồn tại và phát triển.
+ Ví dụ ở thủy tức: Khi điều kiện thuận lợi, thủy tức sinh sản vô tính bằng đâm chồi, nhưng khi điều kiện sống khó khăn thì chúng chuyển sang sinh sản hữu tính. Hợp tử được hình thành có vỏ bọc bảo vệ, sống tiềm sinh cho đến khi có điều kiện thuận lợi trở lại thì tiếp tục phát triển.