Trước khi đọc
Câu hỏi SGK Ngữ văn 11 CTST - Soạn bài Đồ gốm gia dụng của người Việt (trang 90): Kể tên một số đồ gốm gia dụng trong gia đình bạn. Những đồ gốm ấy có thể “nói” với bạn về (những) điều gì?Trả lời:
- Một số đồ gốm gia dụng trong gia đình em là: bát, cốc, chén, lọ…
- Những đồ gốm ấy nói cho ta biết về quá trình hình thành và sản xuất của đồ gốm.
Trong khi đọc
Câu 1 SGK Ngữ văn 11 CTST - Soạn bài Đồ gốm gia dụng của người Việt (trang 91): Tìm trong đoạn văn ít nhất hai ý kiến/ quan điểm của tác giả và ít nhất hai dữ liệu.Trả lời:
Trong đoạn văn, chứa nhiều dữ liệu, ý kiến/ quan điểm của tác giả. Cụ thể:
- Ý kiến/ quan điểm của tác giả:
+ “Tiền thân của cái bát có lẽ do con người dùng….”
+ “hình như con người lại không ưa một sự mô phỏng thuần túy như thế…”
- Dữ liệu:
+ “Chỉ riêng cái bát ăn cơm mỗi thời mỗi khác và phản ánh những tập tục ăn ở khác nhau”.
+ “ Cái bát thuyền trong các mộ thời Hán có dạng như một lòng bàn tay, có hai cạnh để cầm và nó cũng giống như hình một chiếc thuyền thúng”
Câu 2 SGK Ngữ văn 11 CTST - Soạn bài Đồ gốm gia dụng của người Việt (trang 93): Đoạn văn này trình bày một xu hướng riêng của đồ gốm gia dụng trong xã hội Việt Nam từ sau thế kỉ XV. Đó là xu hướng gì?
Trả lời:
- Đoạn văn trình này trình bày một xu hướng riêng của đồ gốm gia dụng trong xã hội Việt Nam từ sau thế kỉ XV là xu hướng dùng đồ gốm gia dụng Trung Hoa và Nội phủ.
Sau khi đọc
Câu hỏi 1 SGK Ngữ văn 11 CTST - Đồ gốm gia dụng của người Việt (trang 93): Chỉ ra bố cục của văn bản. Bạn đánh giá như thế nào về mối quan hệ giữa bố cục và nhan đề của văn bản?Trả lời:
Bố cục của văn bản:
- Từ đầu → “tập tục ăn ở khác nhau” : Giới thiệu về vấn đề cần thuyết minh: Lịch sử phát triển và hình thành đồ gốm gia dụng của người Việt.
- Tiếp theo → “thế kỉ XVIII - XIX” : tiền thân của chiếc bát.
- Tiếp theo → “đất không tinh, nhưng giá rẻ”: Sự khác biệt của đồ gốm gia dụng thời Lý - Trần.
- Tiếp theo → Hết: Xu hướng chuộng đồ gốm gia dụng Trung Hoa và Nội phủ từ sau thế XV.
→ Mối quan hệ giữa bố cục và nhan đề của bài viết: Bố cục được sắp xếp trình bày theo từng thời kỳ cụ thể, tác giả đi theo lộ trình thời gian từ xưa đến nay, giúp người đọc có những hiểu biết về lịch sử đồ gốm gia dụng của Việt Nam theo một tiến trình lịch sử cụ thể, dễ dàng tiếp cận thông tin.
Câu hỏi 2 SGK Ngữ văn 11 CTST - Đồ gốm gia dụng của người Việt (trang 93): Xác định cách trình bày thông tin của các đoạn văn dưới đây và đánh giá hiệu quả của (các) cách trình bày ấy.
a. Đồ gốm sứ nhỏ dùng trong nhà có cả một lịch sử phát triển ... cái bát chiết yêu duyên dáng thế kỉ XVIII – XIX.
b. Đồ gốm gia dụng thời Lý – Trần quá thanh nhã ... bức tranh trừu tượng với bốn hoặc sáu ghế.
Trả lời:
a, Đoạn văn được viết theo lối diễn dịch.-> Phù hợp với các thông tin đưa ra, giúp người đọc hiểu được tiền thân lịch sử của đồ gốm gia dụng một cách đầy đủ.
b, Đoạn văn được viết theo lối quy nạp. -> Phù hợp với các thông tin đưa ra, giúp người đọc hiểu được lịch sử của đồ gốm gia dụng nhờ việc chững minh, dẫn chứng đưa ra chứng minh cho câu đầu.
Câu hỏi 3 SGK Ngữ văn 11 CTST - Đồ gốm gia dụng của người Việt (trang 93): Cách sử dụng các yếu tố hình thức của văn bản này có gì đặc biệt? Nêu tác dụng của chúng đối với việc biểu đạt thông tin chính của văn bản.
Trả lời:
Cách sử dụng các yếu tố hình thức của văn bản này đặc biệt ở chỗ: trong suốt văn bản có lồng ghép nhiều hình ảnh minh họa, giới thiệu cho người đọc về những sản phẩm đồ gốm gia dụng ở từng thời kỳ khác nhau.
→ Tác dụng của chúng đối với việc biểu đạt thông tin chính của văn bản: Giúp người đọc dễ hình dung được hình dạng của các sản phẩm đồ gốm gia dụng, từ đó biến một bài thuyết minh khô khan thành một bài thuyết minh cuốn hút, sinh động, dễ truyền tải đối với người đọc.
Câu hỏi 4 SGK Ngữ văn 11 CTST - Đồ gốm gia dụng của người Việt (trang 93): Xác định thông tin cơ bản và thông tin chi tiết của đoạn văn: “Đồ gốm sứ nhỏ dùng trong nhà có cả một lịch sử phát triển ... cái bát chiết yêu duyên dáng thế kỉ XVIII – XIX". Chỉ ra mối liên hệ giữa các thông tin chi tiết và vai trò của chúng trong việc thể hiện thông tin chính của đoạn văn.
Trả lời:
- Thông tin cơ bản: Đồ gốm sứ nhỏ dùng trong nhà có cả một lịch sử phát triển không giống như những đồ sành như nồi niêu, chum vại cả ngàn năm hầu như không thay đổi.
- Thông tin chi tiết:
+ Tiền thân của cái bát có lẽ do con người vó hoa như vó quả dừa và vỏ trai......
+ Cái bát thuyền trong các mộ thời Hán có dạng.....
+ Song, hình như con người lại không ưa một sự mô phỏng thuần túy như thế..
=> Thông tin chi tiết chứng minh cho thông tin cơ bản, lí giải và làm rõ vấn đề của thông tin cơ bản.
Câu hỏi 5 SGK Ngữ văn 11 CTST - Đồ gốm gia dụng của người Việt (trang 93): Tác giả thể hiện thái độ như thế nào qua đoạn văn: “Đồ gốm gia dụng thời Lý - Trần quá thanh nhã ... bức tranh trừu tượng với bốn hoặc sáu ghế”? Dựa vào đâu bạn cho là như vậy?
Trả lời:
- Tác giả thể hiện thái độ trân trọng, ca ngợi và ngạc nhiên về lịch sử đồ gốm thời Lý Trần.
- Dựa vào các chi tiết trong văn bản:
+ “không thể tưởng tượng rằng có thời con người sống cao sang như thế”
+ “những chiếc chậu chiếc âu mà hôm nay chúng ta nâng niu như cổ vật quý hiếm thì ngày xưa chúng chỉ để rửa ráy chân tay mà thôi”
+ …
Câu hỏi 6 SGK Ngữ văn 11 CTST - Đồ gốm gia dụng của người Việt (trang 93): Những thông tin cơ bản của văn bản này gợi cho bạn (những) suy nghĩ gì về văn hoá dân tộc?
Trả lời:
- Những thông tin cơ bản của văn bản này gợi cho em những suy nghĩ về văn hoá dân tộc là:
+ Đây là một quá trình lịch sử hào hùng, vĩ đại khi phải trải qua nhiều khó khăn.
+ Văn hóa dân tộc không chỉ mang giá trị to lớn về vật chất mà còn mang cả những giá trị to lớn về mặt tinh thần.