Soạn bài Ét Va Mun Chơ và tiếng thét - Ngữ văn 11 Chân trời sáng tạo

Su – si Hút – gi (Susie Hodge)

     Từng trải qua một chấn thương tâm lí thời thơ ấu, Ét-va Mun-chơ (1863 – 1944) đã trở thành một hoạ sĩ với sức sáng tác dồi dào, ám ảnh bởi cái chết, sự giả dối và lọc lừa. Sau chuyến đi thăm nước Pháp, phong cách của Gô-ganh(Gauguin), Van Gốc (Van Gogh) và Henri đo Tulu-Lô-trec (Henri de Toulouse-Lautrec) (1864 - 1901) đã mang đến cho ông nguồn cảm hứng đặc biệt. Ét-va Mun-cho bắt đầu vẽ về những đề tài bí hiểm với những đường nét méo mỏ và màu sắc dữ dội. Điều này đã giúp ông vừa trở thành tâm điểm gây tranh cãi giữa các nhà phê bình nghệ thuật đương thời và vừa là một nguồn cảm hứng bất tận đối với rất nhiều hoạ sĩ trẻ. Sau khi theo học nghệ thuật ở Co-rít-xti-a-ni-a (Kristiania), nay là Ốt-xlô, Ét-va Mun-cho đã đến Đức, Ý và Pháp. Cách lột tả những vấn đề tâm lí một cách đầy xúc cảm của ông được phát triển và mở rộng từ Trường phái Tượng trưng Pháp và ảnh hưởng sâu sắc đến Trường phái Biểu hiện Đức. Ban đầu, bức tranh được đặt tên là Tiếng thét của thiên nhiên, một trong bốn phiên bản được Mun-cho sáng tác trong khoảng thời gian từ năm 1893 đến năm 1910. Nhân vật chính trong tranh có đôi bàn tay xương xẩu, gầy gò ôm lấy chiếc đầu trông như hộp sọ với đôi mắt mở to và miệng há hốc như thốt lên một tiếng thét câm lặng. Nhân vật quái dị này với những hình thù uốn éo xuất hiện trong bức tranh mang lại cảm giác ghê sợ và rùng rợn. Sự mơ hồ, dị thường của nhân vật chính và hai người đang đi bộ trên cầu ở đằng sau tạo nên một cảm giác đe doạ khó hiểu. Những đường xoáy và màu sắc chói chang thiếu tự nhiên càng làm tăng thêm cảm giác lo âu. Về sau, Mun-cho đã giải thích về cảm hứng sáng tác của bức tranh này: “Tôi đang đi bộ trên đường cùng với hai người bạn của mình – mặt trời đang dần lặn – đột nhiên bầu trời chuyển sang màu đỏ như máu – tôi đứng khựng lại, cảm thấy lo lắng và dựa vào thành lan can – tôi thấy máu và những lưỡi lửa lơ lửng phía trên vịnh biển hẹp màu xanh đen và trên thành phố – và tôi bỗng cảm thấy như có một tiếng thét vô cùng tận vang vọng trong thiên nhiên”.

– Văn bản trên đã đề cập đến những chi tiết nghệ thuật quan trọng trong bức tranh Tiếng thét:

+ Sự mô hồ, dị thường của nhân vật chính và hai người đang đi bộ trên cầu ở đằng sau tạo nên một cảm giác đe dọa khó hiểu.

– Những chi tiết đó gợi cho người xem cảm giác lo âu, ghê sợ, rùng rợn, đe dọa khó hiểu, mơ hồ và dị thường.

– Giá trị của các yếu tố tượng trưng trong bức tranh:

+ Hình ảnh nhân vật chính với hình thù uốn éo, quái dị, tiếng thét câm lặng tượng trưng cho sự tuyệt vọng và cô đơn.Tượng trưng cho tiếng la hét của tất cả mọi người trong xã hội, nhằm kêu gọi sự phản kháng trước sự tàn bạo và cô độc của cuộc sống.

+ Bầu trời đỏ với những đường xoáy và màu sắc chói chang thiếu tự nhiên tượng trưng cho tình trạng tâm trí không ổn định của người đang la hét. Đồng thời cũng tượng trưng cho sự ám ảnh và sự lạc lối.

+ Sự mô hồ, dị thường của nhân vật chính và hai người đang đi bộ trên cầu ở đằng sau tạo nên một cảm giác đe dọa khó hiểu.

– Giá trị của các yếu tố tượng trưng trong bức tranh:

+ Các chi tiết trong bức tranh tượng trưng cho những biến cố dữ dội của cuộc sống

+ Hình ảnh nhân vật tượng trưng cho sự kinh hoàng của con người trước những thảm họa sắp xảy ra.

– Những cơ sở để xác định những yếu tố tượng trưng trong một tác phẩm nghệ thuật:

+ Bối cảnh lịch sử, văn hóa, xã hội thời điểm sáng tác tác phẩm.

+ Cuộc đời, phong cách sáng tác, quan điểm, kinh nghiệm cá nhân của chính người nghệ sĩ sáng tác tác phẩm.

+ Nội dung của tác phẩm, bao gồm các sự kiện, nhân vật, đối tượng và mối liên hệ giữa chúng.

+ Những biểu tượng, từ ngữ, nét vẽ được thể hiện trong tác phẩm nghệ thuật. 

+ Cách tác giả truyền đạt thông điệp của mình thông qua các yếu tố tượng trưng.