Soạn bài Tảo phát Bạch Đế thành - Ngữ văn 11 Chân trời sáng tạo

(Lý Bạch)

Triều từ Bạch Đế thái vân gian

Thiên lí Giang Lăng nhất nhật hoàn

Lưỡng ngạn viên thanh đề bất trú

Khinh chu dĩ quá vạn trùng san.

Ra đi sớm từ thành Bạch Đế

Sáng từ biệt thành Bạch Để trong sắc mây rực rõ

Một ngày vượt ngàn dặm về đến Giang Lăng.

Hai bên bờ tiếng vượn kêu không dứt,

Thuyền nhẹ tênh vượt núi non muôn trùng.

Bạch Đế xuôi thuyền mây chói chang,

Một ngày ngàn dặm, đến Giang Lăng

Bên bờ tiếng vượn kêu không dứt,

Rùng núi muôn trùng thuyền nhẹ băng.

Ngô Văn Phú dịch

- Bức tranh thiên nhiên trên đường từ Bạch Đế đến Giang Lăng được miêu tả trong bài thơ qua cái nhìn của tác giả Lý Bạch, trong hoàn cảnh Lý Bạch đang trên thuyền rời Bạch Đế về Giang Lăng.

- Bức tranh thiên nhiên dưới con mắt của người chuẩn bị rời đi, không hề mang nét đượm buồn của sự chia ly, rời xa mà ngược lại thật hùng vĩ, tươi mới. Có lẽ bởi Lý Bạch luôn quan niệm rằng chia ly không có nghĩa là kết thúc mà khởi đầu cho hành trình mới. Trong khung cảnh ấy, con người và cảnh vật như hòa vào nhau, sinh động và hùng vĩ. Lý Bạch không nhắc gì đến thác nước và núi non xung quanh, nhưng qua nét vẽ tài hoa của tác giả ta vẫn có thể cảm nhận được bức tranh thiên nhiên lúc đó. Muốn vượt ngàn dặm trong một ngày, thì con thuyền phải đi rất nhanh và không dừng lại.

- Hình ảnh “vạn trùng san” (núi non muôn trùng), là hình ảnh cho thấy vẻ đẹp của núi sông hùng vĩ của phía nam Trung Quốc từ Bạch Đế. Nơi đây núi tiếp núi, vách đá che khuất cả bầu trời, vượn kêu thê thảm, hang trống truyền âm thanh bi ai không dứt (tiếng vượn đôi bờ kêu không dứt). Tuy nhiên, tâm trạng của chủ thể trữ tình lại rất hào hứng, vui tươi, hoà nhập vào cảnh tượng hùng vĩ đó qua câu cuối có từ “khinh chu” (con thuyền nhẹ) vượt qua núi non muôn dặm. Có thể thấy đó là sự hoà hợp thiên – nhân (thiên nhiên – con người).

- Chủ đề của bài thơ: Bài thơ là bức tranh thiên nhiên bao la hùng vĩ trên đường từ Bạch Đế đến Giang Lăng.

- Cảm hứng chủ đạo của bài thơ: Xuyên suốt bài thơ không phải là cảm xúc lưu luyến mà thổn thức, hy vọng của nhà thơ vào hành trình mới đang bắt đầu.