Khởi động: Bà Sáu đã ghi lại số trái sầu riêng bán được theo từng tháng trong năm trước như bảng sau:
Từ bảng trên, bà Sáu nhận định rằng: Hằng năm, số trái sầu riêng bán được vào tháng 5 và tháng 6 nhiều hơn các tháng còn lại. Nhờ vậy, tháng 5 năm nay bà Sáu nhập sầu riêng nhiều hơn và bán được nhiều hơn các năm qua. Hãy thảo luận nhóm để tìm hiểu các lợi ích của việc phân tích dữ liệu thống kê.
Lời giải:
Học sinh thảo luận nhóm theo hướng dẫn của giáo viên để tìm hiểu các lợi ích của việc phân tích dữ liệu thống kê.
Chẳng hạn:
• Tăng hiệu quả công việc (chỉ ra những công việc có thể lược bỏ hoặc tối ưu những công việc quan trọng, …);
• Hỗ trợ ra quyết định chiến lược đúng đắn hơn; điều hướng doanh nghiệp kinh doanh tốt hơn;
• Dự đoán thay đổi những hành vi của khách hàng trong kinh doanh;
…
1. Phát hiện vấn đề qua phân tích dữ liệu thống kê
Khám phá 1: Phân tích bảng thống kê sau để tìm số học sinh nữ và tổng số học sinh của lớp 8A.
Lời giải:
Do mỗi học sinh chọn 1 môn nên ta có:
• Số học sinh nữ của lớp 8A là: 4 + 2 + 7 + 4 = 17 (học sinh);
• Số học sinh nam của lớp 8A là: 17 + 3 + 1 + 4 = 25 (học sinh);
• Tổng số học sinh của lớp 8A là: 17 + 25 = 42 (học sinh).
Thực hành 1: Hãy phân tích bảng thống kê ở Hoạt động khám phá 1 và cho biết môn thể thao nào có tỉ lệ số học sinh nữ chọn so với số học sinh nam chọn cao nhất.
Lời giải:
- Phân tích bảng thống kê ta thấy: Bóng bàn là môn thể thao có tỉ lệ số học sinh nữ chọn so với số học sinh nam chọn cao nhất.
Vận dụng 1: Phân tích biểu đồ thống kê bên dưới và cho biết:
‒ Môn thể thao được yêu thích nhất của học sinh khối 8.
‒ Tỉ lệ học sinh yêu thích môn bóng đá so với các môn thể thao còn lại của học sinh khối 8.
Lời giải:
‒ Do 17% < 19% < 47% nên bóng đá là môn thể thao được yêu thích nhất của học sinh khối 8.
‒ Phân tích biểu đồ hình quạt tròn ta thấy:
2. Giải thích các vấn đề qua phân tích biểu đồ thống kê
Khám phá 2: Thầy giáo dạy Khoa học tự nhiên lớp 8C thực hiện giáo dục STEM từ tháng 10 và biểu diễn điểm kiểm tra của năm học sinh cần giúp đỡ của lớp trong tháng 9 và tháng 10 dưới dạng biểu đồ như bên. Em hãy đọc biểu đồ đó và so sánh kết quả học tập của các bạn trước và sau khi thầy giáo thực hiện giáo dục STEM. Theo em, thầy giáo có nên tiếp tục thực hiện giáo dục STEM không?
Lời giải:
- Phân tích biểu đồ và so sánh ta thấy điểm kiểm tra của các bạn sau khi thầy giáo thực hiện giáo dụ STEM vào tháng 10 đều cao hơn tháng 9. Do đó, thầy giáo nên tiếp tục thực hiện giáo dục STEM.
Thực hành 2: Số lượng giỏ trái cây bán được trong mùa hè vừa qua của sáu cửa hàng được biểu diễn trong biểu đồ sau:
Trong tình huống những cửa hàng bán được dưới 200 giỏ trái cây buộc phải đóng cửa hoặc chuyển sang kinh doanh mặt hàng khác, em hãy cho biết đó có thể là cửa hàng nào.
Lời giải:
- Từ biểu đồ ta thấy chỉ có cửa hàng Xanh sạch bán được ít hơn 200 giỏ (cụ thể là bán được 100 giỏ) nên nó buộc phải đóng cửa học chuyển sang kinh doanh mặt hàng khác
Vận dụng 2: Trong tình huống của Thực hành 2, có thêm thông tin cho biết những cửa hàng bán được 500 giỏ trái cây trở lên dự định sẽ đầu tư xây một nhà kho bảo quản. Em hãy cho biết đó có thể là những cửa hàng nào.
Lời giải:
- Quan sát ta thấy có hai cửa hàng bán được từ 500 giỏ trái cây trở lên, đó là cửa hàng Bốn Mùa và cửa hàng Quả Ngọt nên hai cửa hàng này sẽ được đầu tư xây một nhà kho bảo quản.
Bài tập
Bài tập 1: Hãy phân tích bảng thống kê sau để tìm:
a) Số học sinh bình quân trên một giáo viên;
b) Số học sinh bình quân trong một lớp.
Lời giải:
a) Phân tích bảng thống kê ta thấy:
• Có 17,5 triệu học sinh = 17 500 nghìn học sinh;
• Có 818,0 nghìn giáo viên;
• Số học sinh bình quân trên một giáo viên là: (học sinh).
b) Phân tích bảng thống kê ta thấy:
• Có 17,5 triệu học sinh = 17 500 nghìn học sinh;
• Có 511,6 nghìn lớp học;
• Số học sinh bình quân trong một lớp là: (học sinh).
Bài tập 2: Quan sát biểu đồ tỉ lệ phần trăm số xe đạp một cửa hàng đã bán được theo màu sơn trong tháng sau đây:
Theo em, chủ cửa hàng nên đặt hàng thêm cho xe đạp màu gì?
Lời giải:
- Dựa vào biểu đồ ta thấy số xe đạp màu xanh dương bán chạy nhất vì chiếm tỉ lệ cao nhất 60% so với tổng số xe bán được nên cửa hàng nên đặt thêm hàng cho xe đạp màu xanh dương
Bài tập 3: Đọc biểu đồ biểu diễn số máy cày có trong năm xã sau đây và trả lời các câu hỏi bên dưới.
a) Xã nào có nhiều máy cày nhất? Xã nào có ít máy cày nhất?
b) Trong tình huống những xã có trên 20 máy cày cần đầu tư một trạm bảo trì và sửa chữa riêng, theo em đó có thể là những xã nào?
Lời giải:
a) Xã B có nhiều máy cày nhất (45 máy cày) và xã E có ít máy cày nhất (15 máy cày).
b)
Có 2 xã có trên 20 máy cày, đó là xã B (45 máy cày) và xã C (25 máy cày)
Do đó hai xã này cần đầu tư một trạm bảo trì và sửa chữa riêng.
Bài tập 4: Một số công ty sản xuất đồng hồ đeo tay quảng cáo rằng đồng hồ của họ chống thấm nước. Sau khi cơ quan kiểm định chất lượng kiểm tra, kết quả được công bố như biểu đồ sau:
Từ biểu đồ cột kép trên, hãy tính tỉ số giữa số đồng hồ bị thấm nước và số đồng hồ đem kiểm tra của mỗi loại đồng hồ và dự đoán loại đồng hồ nào chống thấm nước tốt nhất.
Lời giải:
- Phân tích biểu đồ cột kép trên ta có bảng thống kê sau:
Quan sát bảng trên ta thấy tỉ số giữa số đồng hồ bị thấm nước và số đồng hồ đem kiểm tra của loại đồng hồ C nhỏ nhất nên đây là loại đồng hồ chống thấm nước tốt nhất.
Bài tập 5: Kết quả thống kê phương tiện đi đến trường của học sinh trường Trung học cơ sở Nguyễn Du như sau:
Bãi để xe cho học sinh hiện có sức chứa khoảng 100 xe. Theo em, nhà trường có cần bố trí thêm chỗ để xe cho học sinh hay không?
Lời giải:
- Số học sinh sử dụng xe đạp điện và xe đạp đến trường là: 10 x 10 + 8 x 10 = 180 (học sinh). Như vậy, cần có 180 chỗ để xe để chứa hết số xe của học sinh mà bãi để xe của nhà trường chỉ chứa được 100 xe, vì vậy nhà trường cần bố trí thêm chỗ để xe
Bài tập 6: Hãy phân tích dữ liệu được biểu diễn trong biểu đồ sau để tìm ngày có nhiệt độ chênh lệch nhiều nhất và ngày có nhiệt độ chênh lệch ít nhất giữa hai thành phố.
Lời giải:
Ngày 18/02/2021 có nhiệt độ chênh lệch nhiều nhất giữa hai thành phố
Hai ngày 21/02/2021 và 22/02/2021 có nhiệt độ chênh lệch ít nhất giữa hai thành phố.