Hoạt động khởi động: Theo Tổng cục Môi trường, Việt Nam có khu hệ chim phong phú và đa dạng, với tổng số loại chim được ghi nhận là 888 loài, trong đó có 72 loài chim hiện đang bị đe dọa tuyệt chủng ở mức độ toàn cầu, 51 loài ít xuất hiện và hiếm gặp. (Theo Tạp chí Môi trường 4/2017). Theo em, việc thu thập các thông tin ở trên đã giúp ích gì trong việc bảo tồn các loại chim?
Lời giải:
- Việc thu thập dữ liệu cho ta biết các loài chim của nước ta rất đa dạng và phong phú. Trong đó có nhiều loài chim quý hiếm và tuyệt chủng. Chính vì vậy nước ta phải đẩy mạnh công tác bảo tồn các loài chim, bảo vệ môi trường sống và nhân giống loài cho chúng,…
1. Thu thập dữ liệu
Hoạt động khám phá 1: Từ bảng điều tra về các môn thể thao được ưa thích của lớp 6A dưới đây, em có thể thu thập được những thông tin gì?
Lời giải:
Từ bảng điều tra về các môn thể thao yêu thích của lớp 6A, thu thập được những thông tin sau:
- Các môn thể thao được yêu thích của lớp 6A là: Bóng đá, cầu lông, bóng bàn, đá cầu, bóng rổ.
- Có 18 bạn ưa thích môn bóng đá, 8 bạn ưa thích môn cầu lông, 2 bạn ưa thích môn bóng bàn, 4 bạn ưa thích môn đá cầu và 5 bạn ưa thích môn bóng rổ.
Thực hành 1: Nhà bạn Mai mở tiệm kem, bạn ấy muốn tìm hiểu về các loại kem yêu thích của 30 khách hàng trong sáng Chủ nhật và thu được kết quả như sau:
Từ bảng kiểm đếm của bạn Mai, em hãy cho biết:
- Mai đang điều tra về vấn đề gì?
- Hãy chỉ ra các dữ liệu mà bạn ấy thu thập được trong bảng.
Lời giải:
- Mai đang điều tra về vấn đề các loại kem được khách hàng yêu thích.
- Dữ liệu thu thập gồm:
+ Các loại kem yêu thích của khách hàng gồm: Dâu, nho, sầu riêng, sô cô la, vani.
+ Kem dâu được 11 khách hàng yêu thích, kem nho được 4 khách hàng yêu thích, kem sầu riêng được 8 khách hàng yêu thích, kem sô cô la được 5 khách hàng yêu thích, kem va ni được 2 khách hàng yêu thích.
Vận dụng 1: Em hãy thử phân công các bạn trong tổ cùng kiểm đếm các loại vật dụng có trong lớp học như bàn, ghế, …
Lời giải:
Tùy vào mỗi lớp học sẽ có câu trả lời riêng. Sau đây là mẫu một bảng thống kê vật dụng có trong lớp:
2. Phân loại dữ liệu
Hoạt động khám phá 2: Quan sát điều tra số lượng con vật nuôi ở nhà của học sinh tổ 4 lớp 6A dưới đây.
Em hãy cho biết:
- Có bao nhiêu học sinh không nuôi con vật nào?
- Có bao nhiêu loại con vật được nuôi?
Lời giải:
Dựa vào bảng số liệu, ta có:
- Có hai bạn là Hùng và Cúc không nuôi con vật nào.
- Có 4 loại con vật được nuôi là: Chó, mèo, chim, cá.
Thực hành 2: Hãy hoàn thành việc phân loại dữ liệu trong bảng điều tra ở hoạt động khám phá 2 theo gợi ý như sau:
Lời giải:
Các em khảo sát rồi điền vào bảng
Ví dụ như sau:
3. Tính hợp lí của dữ liệu
Hoạt động khám phá 3: Em hãy chỉ ra các điểm không hợp lý trong các bảng dữ liệu sau:
a) Danh sách đội học sinh dự thi văn nghệ của lớp 6A5.
b) Điều tra tuổi của 20 bé đăng kí tiêm chủng tại Phường 15 trong một buổi sáng, người ta thu được bảng số liệu ban đầu như sau:
Lời giải:
a) Ở STT 4, họ và tên viết bằng chữ số “38448784” => Không hợp lí vì tên người không được thể hiện bằng số => Tên người phải được thể hiện bằng chữ.
b) Ở bảng 3, tuổi của bé có số tuổi “-3"= > Không hợp lí vì tuổi không được thể hiện bằng số âm = > Tuổi của con người phải được thể hiện bằng số nguyên dương.
Vận dụng 2: Tìm điểm không hợp lý trong các bảng dữ liệu sau:
a) Danh sách email của các bạn tổ 1 lớp 6C (Bảng 4).
b) Thân nhiệt (độ C) của bệnh nhân A trong 10 tiếng theo dõi được ghi lại trong bảng sau:
Lời giải:
a) Ở bảng 4, Email của bạn Bạch Cúc và bạn Thị Đào -> Không hợp lí vì không đúng theo cú pháp của email -> Email phải có đuôi @gmail.com.
b) Thân nhiệt của bện nhân A thể hiện ở 3 số cuối là 0, 100, -2 độ C -> Không hợp lí vì nhiệt độ cơ thể con người không thể ở quá cao như 100 độ C hay quá thấp như 0 độ C hay -2 độ C.
Bài tập
Bài tập 1: Lan muốn tìm hiểu về món ăn sáng nay của các bạn trong lớp. Em hãy giúp Lan hoàn thành công việc.
Lời giải:
Đếm số lượng và hoàn thành bảng như sau:
Bài tập 2: Từ kết quả kiểm đếm của bạn Lan ở bài 1, em hãy cho biết:
a) Lan đang điều tra về vấn đề gì?
b) Bạn ấy thu thập được các loại dữ liệu gì?
c) Món ăn nào được các bạn trong lớp chọn nhiều nhất?
Lời giải:
a) Lan đang điều tra về thức ăn sáng nay của các bạn trong lớp.
b)
Bạn ấy thu thập được các món ăn sáng của các bạn trong lớp là: Xôi, bánh mì, bánh bao, cơm tấm, phở.
Trong đó có: 11 bạn ăn xôi, 4 bạn ăn bánh mì, 8 bạn ăn bánh bao, 5 bạn ăn cơm tấm, 2 bạn ăn phở,
c) Xôi được các bạn trong lớp chọn nhiều nhất.
Bài tập 3: Hãy thực hiện điều tra như bạn Lan cho chính lớp của em về một chủ đề mà lớp em quan tâm. (Gợi ý một số chủ đề: Các môn học, loại sách truyện, loại phim ảnh, ... mà các bạn yêu thích).
Lời giải:
Em lựa chọn một mục để phỏng vấn các bạn rồi điền vào bảng
* Ví dụ:
Các môn học được các bạn trong lớp yêu thích
Bài tập 4: Thống kê số lần gõ bàn phím máy vi tính của một số chữ cái được dùng nhiều nhất khi viết 10 000 từ tiếng Anh thông dụng, người ta thu được bảng số liệu sau:
- Hãy nêu các loại dữ liệu xuất hiện trong bảng thống kê trên.
- Theo em các dữ liệu đó có liên quan gì đến sự sắp đặt vị trí của các phím E và T trên bàn phím?
Lời giải:
- Các loại dữ liệu xuất hiện trong bảng thống kê trên là:
+ Các chữ cái được dùng nhiều nhất khi viết 10 000 từ tiếng anh thông dụng là: E, T, A, O, I, N, S, R, H.
+ Chữ cái E với 1 202 lần gõ bàn phím, T với 910 lần gõ, A với 812 lần gõ, O với 768 lần gõ, I với 731 lần gõ, N với 695 lần gõ, S với 628 lần gõ, R với 602 lần gõ, H với 592 lần gõ.
- Với dữ liệu trên ta thấy E và T là hai chữ cái được sử dụng nhiều nhất nên trên bàn phím hai chữ cái này được để ở vị trí thuận lợi dễ bấm nhất.
Bài tập 5: Tìm kiếm các thông tin chưa hợp lí của bảng dữ liệu sau đây: Số học sinh vắng trong ngày của các lớp khối 6 trường THCS Đoàn Kết
Lời giải:
- Số học sinh vắng của lớp 6A4 chưa hợp lí vì số học sinh không thể là chữ được.
- Số học sinh vắng của lớp 6A7 chưa hợp lí vì số học sinh vắng là 100 > tổng số học sinh một lớp học.
- Số học sinh vắng của lớp 6A8 chưa hợp lí vì số học sinh không thể là số âm.