Giải SGK Toán 6 Chân trời sáng tạo Bài 4: Biểu đồ cột - Biểu đồ cột kép

Hoạt động khởi động: Hãy lập bảng thống kê tương ứng với biểu đồ ở Hình 1.

Lời giải:

Bảng thống kê tương ứng với biểu đồ ở Hình 1. 

1. Ôn tập biểu đồ cột

Hoạt động khám phá 1: Theo em có nên dùng biểu đồ tranh để biểu diễn số liệu ở Hình 1 không? Tại sao?

Lời giải:

- Không nên dùng biểu đồ tranh để biểu diễn số liệu ở Hình 1 vì các số liệu đề bài cho lẻ nên khó vẽ biểu đồ tranh, ta nên sử dụng biểu đồ cột như trên để dễ thể hiện và nhận xét dữ liệu. 

2. Đọc biểu đồ cột

Hoạt động khám phá 2: Quan sát biểu đồ ở Hình 2, em hãy cho biết chiều cao của cột hình chữ nhật biểu diễn các thông tin gì?

Lời giải:

- Chiều cao của biểu đồ cột thể hiện: số lượng học sinh lớp 6A chọn môn thể thao yêu thích (được thống kê theo từng môn thể thao).

Vận dụng 1: Biểu đồ cột dưới đây cho biết thông tin về kết quả học lực của học sinh khối 6 trường THCS Quang Trung.

a) Học sinh khối 6 trường THCS Quang Trung xếp loại học lực nào là đông nhất?

b) Trường THCS Quang Trung có bao nhiêu học sinh khối 6 có học lực trên trung bình.

Lời giải:

a) Học sinh khối 6 trường THCS Quang Trung xếp loại học lực khá là đông nhất vì chiều cao của cột biểu diễn loại học sinh này là cao nhất.

b) Quan sát biểu đồ, ta thấy: 

Số lượng học sinh giỏi là 38 bạn

Số lượng học sinh khá là 140 bạn

Do đó, trường THCS Quang Trung có số học sinh khối 6 có học lực trên trung bình là: 38 + 140 = 178 (bạn).

3. Vẽ biểu đồ cột

Hoạt động khám phá 3: Nếu khối 6 trường THCS Quang Trung có 50 học sinh xếp loại học lực giỏi thì biểu đồ cột ở Hình 4 được thay đổi như thế nào?

Lời giải:

Trong Hình 4, cột biểu diễn số học sinh giỏi chỉ 38 đơn vị.

Nếu khối 6 trường THCS Quang Trung có 50 học sinh xếp loại giỏi thì biểu đồ thay đổi thì cột biểu diễn số học sinh giỏi chỉ 50 đơn vị.

Trục dọc của cột học sinh giỏi tăng lên: 50 - 38 =12 đơn vị.

Thực hành 1: Vẽ biểu đồ cột biểu diễn điểm các môn thi tập trung cuối học kì của bạn Lan được cho trong bảng sau:

Lời giải:

Dựa vào bảng số liệu trên, ta có biểu đồ sau:

Vận dụng 2: Em hãy nêu một tình huống trong thực tế có thể dùng biểu đồ cột để thể hiện dữ liệu thống kê và hãy vẽ biểu đồ đó.

Lời giải:

Thống kê chiều cao của các bạn trong tổ 2.

4. Giới thiệu biểu đồ cột kép

Hoạt động khám phá 4: Quan sát biểu đồ hình 6, em hãy cho biết nó được ghép bởi các biểu đồ nào và hãy nêu lợi ích của việc ghép đó.

Lời giải:

Biểu đồ hình 6 được ghép bởi 2 biểu đồ:

- Biểu đồ số cây hoa trồng được của lớp 6A1

- Biểu đồ số cây hoa trồng được của lớp 6A2

Lợi ích: để ta có thể so sánh số cây trồng được của 2 lớp 6A1 và 6A2 một cách trực quan và dễ dàng hơn.

5. Đọc biểu đồ cột kép

Hoạt động khám phá 5:

Hãy đọc số con cá của tổ 3 và tổ 4 nuôi trong biểu đồ ở Hình 7.

Lời giải:

- Trong biểu đồ ở Hình 7, số cá tổ 3 nuôi là 12 con (cột cá màu xanh); số cá tổ 4 nuôi là 15 con (cột cá màu cam).

Thực hành 2: Đọc biểu đồ cột kép sau và trả lời các câu hỏi bên dưới:

a) Biểu đồ cột kép trên cho ta những thông tin gì?

b) Trong các lớp trên, lớp nào có sĩ số tăng, lớp nào có sĩ số giảm, lớp nào có sĩ số không đổi?

c) Lớp nào có số lượng học sinh thay đổi nhiều nhất.

Lời giải:

a) Biểu đồ kép trên cho ta biết: 

- Sĩ số học sinh đầu năm và cuối năm của khối lớp 6 .

- Khối lớp gồm 4 lớp: 6A1, 6A2, 6A3, 6A4.

- So sánh số học sinh đầu năm và cuối năm của các lớp thuộc khối lớp 6.

b) – Lớp 6A2 có sĩ số tăng

    – Lớp 6A1 và lớp 6A3 có sĩ số lớp giảm

    – Lớp 6A4 có sĩ số lớp không đổi

c) Lớp 6A1 có số lượng học sinh thay đổi nhiều nhất (giảm 5 học sinh).

6. Vẽ biểu đồ cột kép

Hoạt động khám phá 6: Hãy vẽ lại Hình 8 nếu sĩ số của lớp 6A3 cuối năm học là 40 học sinh.

Lời giải:

Vận dụng 3: Em hãy nêu một tình huống trong thực tế có thể dùng biểu đồ cột kép thể hiện dữ liệu thống kê và hãy vẽ biểu đồ cột kép đó.

Lời giải:

Trên thực tế có nhiều tình huống sử dụng biểu đồ cột kép để thể hiện dữ liệu thống kê. Chẳng hạn:

Số lượng học sinh giỏi học kì 1 và học kì 2 của các tổ của lớp 6A1.

Bài tập

Bài tập 1: Hãy đọc thông tin về loại trái cây ưa thích của các bạn học sinh lớp 6A1 trong biểu đồ cột sau đây và lập bảng thống kê tương ứng.

Lời giải:

Trái cây ưa thích của học sinh lớp 6A1

Bài tập 2: Câu lạc bộ tiếng Nhật của trường THCS Đoàn Kết thống kê số học viên trong 4 năm liên tiếp như sau:

a) Hãy vẽ biểu đồ cột biểu diễn số liệu ở bảng trên. 

b) Số lượng học viên tăng theo từng năm là bao nhiêu? 

c) So sánh số học viên năm 2020 và năm 2017.

Lời giải:

a) 

b) Số lượng học sinh tăng theo từng năm là 10 học sinh.

c) Học viên năm 2020 gấp 2 lần học viên năm 2017.

Bài tập 3: Đọc biểu đồ cột kép biểu diễn điểm kiểm tra các môn học của hai bạn Lan và Hùng sau đây và nêu nhận xét của em.

Lời giải:

Đọc điểm kiểm tra của Lan và Hùng:

Nhận xét:

Lan học tốt hơn Hùng các môn Ngữ văn, Giáo dục công dân, Lịch sử và địa lý.

Hùng học tốt hơn Lan các môn Toán và Khoa học tự nhiên.

Môn Ngoại ngữ 1 hai bạn giỏi như nhau.

Bài tập 4: Vẽ biểu đồ cột kép biểu diễn sĩ số học sinh đầu năm học và cuối năm học của 4 lớp khối 6 được cho trong bảng sau.

Lời giải:

Bài tập 5: Số lượng trường Trung học cơ sở (THCS) của 5 tỉnh miền Trung trong năm 2005 và 2015 (theo số liệu của Bộ giáo dục và Đào tạo năm 2015) được cho trên biểu đồ cột kép sau:

Hãy kiểm tra xem các khẳng định dưới đây là đúng hay sai. 

a) Vào năm 2015, tỉnh Thừa Thiên – Huế có hơn 100 trường THCS. 

b) Vào năm 2005, tỉnh Quảng Ngãi có nhiều trường THCS hơn tỉnh Quảng Bình. 

c) Vào năm 2015, số trường THCS của tỉnh Quảng Nam nhiều hơn hai lần số trường THCS của tỉnh Quảng Trị. 

d) Số trường THCS của các tỉnh năm 2015 đều cao hơn năm 2005.

Lời giải:

a) Đúng.

b) Sai.

c) Sai.

d) Đúng.

Bài tập 6: Hãy nêu một tình huống thống kê trong lớp mà em có thể dùng biểu đồ cột kép để thể hiện dữ liệu và hãy thực hành vẽ biểu đồ cho tình huống đó.

Lời giải:

Có nhiều tình huống có thể sử dụng biểu đồ cột kép, chẳng hạn:

Tổng kết số lượng điểm 10 trong học kì 1 và học kì 2 của từng tổ trong lớp 6A.