1. Sinh sản vô tính ở động vật là gì?
- Sinh sản vô tính ở động vật là kiểu sinh sản mà một cá thể sinh ra một hoặc nhiều cá thể mới giống hệt mình, không có sự kết hợp giữa tinh trùng và tế bào trứng.
- Sinh sản vô tính chủ yếu dựa trên cơ sở phân bào nguyên nhiễm để tạo ra các cá thể mới. Các cá thể mới giống nhau và giống cá thể gốc.
2. Các hình thức sinh sản vô tính ở động vật là gì?
Các hình thức sinh sản vô tính ở động vật:
- Phân đôi: Xảy ra ở động vật đơn bào. Phân đôi dựa trên sự phân chia nhân và tế bào chất một cách đơn giản bằng cách tạo ra eo thắt.
- Nảy chồi là hình thức sinh sản trong đó “chồi” được mọc ra từ cơ thể mẹ, lớn dần lên và tách ra khỏi cơ thể mẹ thành cơ thể mới hoặc vẫn dính với cơ thể mẹ tạo thành tập đoàn gồm nhiều cá thể. Ví dụ: thủy tức, san hô,…
- Phân mảnh là hình thức sinh sản mà mỗi mảnh nhỏ riêng biệt của cơ thể mẹ phát triển thành một cơ thể mới hoàn chỉnh. Ví dụ: Giun dẹp, sao biển,…
- Trinh sản là hình thức sinh sản trong đó tế bào trứng không thụ tinh phát triển thành cơ thể mới. Ví dụ: ong, kiến, rệp,…
3. Ứng dụng của hình thức sinh sản vô tính ở động vật
Nuôi mô sống
- Cách tiến hành:
+ Tách mô từ cơ thể động vật.
+ Nuôi cấy mô tách trong môi trường có đủ dinh dưỡng, vô trùng và nhiệt độ thích hợp cho mô.
+ Theo dõi và điều chỉnh các điều kiện thuận lợi nhất cho mô tồn tại và phát triển.
- Ứng dụng: nuôi cấy da người để chữa cho các bệnh nhân bị bỏng da. Ứng dụng nuôi cấy mô sống để tạo ra các mô, các cơ quan mong muốn, từ đó thay thế các mô, cơ quan bị bệnh, bị hỏng ở người. Tạo ra các mô, cơ quan làm mô hình sàng lọc thuốc, các bản sản của các động vật có nguy cơ tuyệt chủng nhằm mục đích bảo tồn sự đa dạng di truyền.
- Người ta đã thành công nuôi cấy da người để chữa cho các bệnh nhân bị hỏng da. Tuy nhiên vẫn chưa tạo được cơ thể mới từ nuôi cấy mô sống của động vật có tổ chức cao.
Nhân bản vô tính
- Là chuyển một tế bào xôma vào một tế bào trứng đã lấy mất nhân, rồi kích thích tế bào đó phát triển thành một phôi. Phôi này tiếp tục phát triển thành một cơ thể mới.
- Ví dụ:
+ Ngày 14-3-2021, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn công bố các nhà khoa học của Viện Chăn nuôi trực thuộc bộ đã nghiên cứu thành công và làm chủ công nghệ nhân bản heo ỉ từ tế bào soma mô tai (trưởng thành).
+ Chú cừu Dolly được các nhà khoa học Scotland tạo ra bằng phương pháp nhân bản vô tính năm 1996.
+ Năm 2013, các nhà khoa học tại Trung tâm Sinh học Riken của Nhật Bản đã nhân bản thành công chuột từ một giọt máu nhỏ lấy ở đuôi của chuột "mẹ". Con chuột sinh sản vô tính này thuộc giống cái, đã sinh con và có đời sống bình thường.
+ Năm 2018, các nhà khoa học Trung Quốc vừa tạo ra 2 con khỉ - gọi là Zhong Zhong và Hua Hua - bằng phương pháp sinh sản vô tính, tương tự kỹ thuật đã tạo ra cừu Dolly ở Scotland năm 1996.
+ Đến nay đã có trên 20 loài động vật khác nhau được nhân bản như: cừu, mèo, hươu, nai, chó, trâu, heo, ngựa, la, bò, thỏ và chuột… với số lượng ngày càng nhiều.