1. Khí nhà kính là gì?
- Khí nhà kính là thành phần dạng khí và có khả năng hấp thụ các bức xạ sóng dài (bức xạ hồng ngoại) trong dải bước sóng của Trái Đất gây ra, được phản xạ từ bề mặt Trái Đất khi được chiếu sáng bằng ánh sáng mặt trời, rồi phân tán nhiệt lại cho Trái Đất và gây nên hiệu ứng nhà kính.
- Khí nhà kính chủ yếu bao gồm: hơi nước, CO₂, CH₄, N₂O, O₃, các khí CFC. Trong hệ mặt trời, bầu khí quyển của Sao Kim, Sao Hỏa và Titan cũng chứa các khí gây hiệu ứng nhà kính. Các loại khí nhà kính ảnh hưởng mạnh mẽ đến nhiệt độ của Trái Đất, nếu không có chúng nhiệt độ bề mặt Trái Đất trung bình sẽ lạnh hơn hiện tại khoảng 33 °C.
2. Nguyên nhân chính gây ra khí thải nhà kính
Khí thải nhà kính được sinh ra do nhiều nguyên nhân khác nhau như sau:
- Đốt cháy nhiên liệu hóa thạch: Khi nhiên liệu hóa thạch, như than, dầu và khí đốt tự nhiên, được đốt cháy, chúng sẽ tạo ra carbon dioxide (CO2), một khí nhà kính chính.
- Chăn nuôi gia súc: Gia súc thải ra khí methane (CH4), một khí nhà kính mạnh hơn CO2 khoảng 25 lần.
- Trồng trọt: Quá trình phân hủy sinh học trong các khu vực ngập nước và các hoạt động nông nghiệp khác cũng có thể tạo ra khí nhà kính.
- Các hoạt động công nghiệp: Một số hoạt động công nghiệp, chẳng hạn như sản xuất xi măng và phân bón, cũng có thể tạo ra khí nhà kính.
3. Khí nhà kính đã làm mất cân bằng tự nhiên như thế nào?
- Ban ngày, ánh nắng xuyên qua khí quyển làm cho bề mặt Trái đất ấm áp. Nhưng ban đêm đến, khi ánh mặt trời rời xa, Trái đất sẽ trở lên lạnh hơn, chỉ ở mức -18˚C, một nhiệt độ quá thấp để có thể duy trì sự sống trên địa cầu. Nhờ có khí nhà kính mà nhiệt độ đã bị giữ lại trong bầu khí quyển, làm cho Trái đất luôn cân bằng ở mức nhiệt 14˚C. Điều đó sẽ rất tốt nếu như lượng khí nhà kính chỉ cần duy trì ở mức tự nhiên, tức là giữ cho Trái ấm lên vừa phải.
- Tuy nhiên, kể từ cuộc cách mạng công nghiệp, con người đã thải ra một lượng lớn khí nhà kính vào khí quyển, từ đó gây ra hiện tượng nóng lên của Trái đất. Theo số liệu thống kê, nhiệt độ Trái đất đã tăng nhanh trong 30 năm qua và hiện tại đang ở mức cao nhất trong lịch sử. Các nhà khoa học khẳng định, khí nhà kính chính là nguyên nhân dẫn tới hiện tượng Trái đất nóng lên và biến đổi khí hậu toàn cầu.
- Chính những bất thường này đã phá vỡ sự cân bằng tự nhiên, thiên tai xảy ra ngày một nhiều, đe dọa tới sinh tồn của động vật và chất lượng cuộc sống của con người.
- Sự nóng lên toàn cầu
+ Tác động trực tiếp nhất của việc tăng phát thải khí nhà kính là hiện tượng nóng lên toàn cầu. Nhiệt độ trung bình toàn cầu đã tăng đáng kể trong thế kỷ qua, dẫn đến nhiều thay đổi khí hậu khác nhau.
- Biến đổi khí hậu
+ Sự nóng lên toàn cầu dẫn đến biến đổi khí hậu, đặc trưng bởi sự thay đổi trong các kiểu thời tiết. Điều này bao gồm các cơn bão thường xuyên và nghiêm trọng, hạn hán, nắng nóng và các kiểu mưa thay đổi.
- Băng và sông băng ở vùng cực tan chảy
+ Nhiệt độ toàn cầu tăng đã dẫn đến sự tan chảy của các tảng băng và sông băng ở hai cực. Điều này góp phần làm mực nước biển dâng cao, dẫn đến xói mòn bờ biển và lũ lụt gia tăng.
- Axit hóa đại dương
+ Các đại dương hấp thụ lượng khí thải CO2 đáng kể, dẫn đến tăng tính axit. Điều này ảnh hưởng đến sinh vật biển, đặc biệt là các sinh vật có vỏ hoặc bộ xương canxi cacbonat, chẳng hạn như san hô và một số loài sinh vật phù du.
- Tác động đến đa dạng sinh học
+ Biến đổi khí hậu và phá hủy môi trường sống do nhiệt độ tăng và cảnh quan thay đổi đang đe dọa nhiều loài, dẫn đến sự thay đổi đa dạng sinh học và động lực của hệ sinh thái.
- Rủi ro sức khỏe con người
+ Tác động của khí nhà kính cũng mở rộng đến sức khỏe con người. Nhiệt độ tăng có thể dẫn đến các bệnh liên quan đến nhiệt và tử vong. Những thay đổi trong mô hình khí hậu có thể ảnh hưởng đến sự phân bố của các tác nhân gây bệnh, chẳng hạn như muỗi mang bệnh sốt rét hoặc sốt xuất huyết.
4. Các phương pháp giảm phát thải khí nhà kính
- Trồng cây gây rừng: Thực hiện trồng cây xanh và bảo vệ rừng là công việc đơn giản, dễ thực hiện nhưng nó lại đóng vai trò vô cùng quan trọng trong việc giảm phát thải khí nhà kính hiệu quả. Bởi cây xanh có khả năng hấp thụ khí CO2 thông qua quá trình quang hợp. Đồng thời việc ngừng chặt phá rừng và khôi phục không chỉ giúp giảm lượng khí thải carbon mà còn giúp bảo vệ hệ sinh thái và đa dạng sinh học.
- Tiết kiệm điện: Để tạo ra điện, người ta thường đốt các nhiên liệu hoá thạch và nguyên liệu thô. Quá trình này diễn ra sẽ phát sinh ra lượng lớn khí carbon. Chính vì vậy các biện pháp sử dụng tiết kiệm các thiết bị điện, cải tiến quy trình sản xuất công nghiệp hoặc sử dụng năng lượng sạch sẽ giúp giảm phát thải đáng kể.
- Sử dụng phương tiện giao thông công cộng: Hiện nay các phương tiện giao thông chạy bằng nhiên liệu như ô tô, xe máy,.. đều thải ra nhiều khí ô nhiễm môi trường. Do đó, việc chuyển sang sử dụng các phương tiện chạy bằng năng lượng tái tạo hay sử dụng các phương tiện giao thông công cộng như xe bus điện, xe đạp,.. là cách bảo vệ môi trường hiệu quả.
- Tăng cường tuyên truyền: Việc nâng cao nhận thức của người dân thông qua các công tác truyền thông, tổ chức hoạt động cộng đồng về bảo vệ môi trường để thay đổi hành vi cũng đóng vai trò quan trọng trong việc giảm khí nhà kính.