1. Tập tính và cơ sở thần kinh của tập tính ở động vật
- Tập tính là chuỗi phản ứng của động vật trả lời kích thích từ môi trường (bên trong hoặc bên ngoài cơ thể), nhờ đó mà động vật thích nghi với môi trường sống và tồn tại.
+ Ở dạng đơn giản nhất, tập tính có thể là một chuỗi sự co cơ, được thực hiện khi có những kích thích, như là trong trường hợp của một phản xạ.
+ Ở một thái cực khác, tập tính được tìm thấy những hoạt động vô cùng phức tạp, như một số loài chim di cư từ bên này sang bên kia bán cầu (tập tính di cư); hay khi một con chim bị nhốt trong lồng, ở trong phòng thiếu cửa sổ, ánh sáng không đổi, nó sẽ cố gắng hết sức để trốn thoát và luôn chuyển động về hướng nam ở thời gian thích hợp, hoàn toàn không có các ám hiệu từ bên ngoài.
- Dựa vào nguồn gốc, tập tính được phân chia thành hai loại: tập tính bẩm sinh và tập tính học được.
- Cơ sở thần kinh của tập tính là phản xạ. Bản chất của tập tính bẩm sinh là một chuỗi các phản xạ không điều kiện mà trình tự của chúng trong hệ thần kinh đã được gen quyy định sẵn từ khi sinh ra. Bản chất của tập tính học được là một chuỗi các phản xạ có điều kiện được hình thành trong đời sống cá thể.
- Con người thường ứng dụng những hiểu biết về tập tính trong nuôi dạy thú làm xiếc, dạy chim ưng và chó đi săn, dạy chó đánh hơi phát hiện ra ma tuý, tội phạm, …
2. Tập tính bẩm sinh và tập tính học được ở động vật là gì?
- Tập tính bẩm sinh:
+ Tập tính bẩm sinh là những tập tính sinh ra đã có, được thừa hưởng từ bố mẹ, đặc trưng cho loài, ví dụ: tập tính giăng tơ của nhện, tập tính bú mẹ của trẻ sơ sinh, tập tính bơi lội của cá,…
+ Ví dụ: ve sầu kêu vào mùa hè, ếch đực kêu vào mùa sinh sản, nhện giăng tơ, tập tính bú mẹ của trẻ sơ sinh, tập tính bơi lội của cá, chuồn chuồn đẻ trứng vào nước, cóc nghiến răng khi trời sắp mưa,...
- Tập tính học được:
+ Tập tính học được là những tập tính được hình thành trong quá trình sống của cá thể, thông qua học tập và rút kinh nghiệm.
+ Ví dụ: gà con thấy có diều hâu sẽ nhanh chóng trốn vào chỗ gà mẹ, chuột nghe tiếng mèo thì bỏ chạy, người đi đường thấy đèn đỏ thì dừng lại, cá voi con học cách ép miệng của nó vào bụng cá voi mẹ để lấy sữa, trẻ nhỏ học cách cầm đũa, sư tử con học tập để săn mồi, chim non học tập để có thể bay, khỉ con học cách leo trèo,…
+ Có một số tập tính vừa là học được vừa có nguồn gốc bẩm sinh.
+ Ví dụ: khả năng bắt chuột của mèo vừa là bẩm sinh vừa là học được.
3. Phân biệt tập tính bẩm sinh và tập tính học được
