1. Nguyên tố khoáng là gì?
Trong cơ thể thực vật chứa nhiều nguyên tố trong bảng hệ thống tuần hoàn. Tuy nhiên, chỉ có 17 nguyên tố C, H, O, N, P, K, S, Ca, Mg, Fe, Mn, B, Cl, Zn, Cu, Mo, Ni là nguyên tố dinh dưỡng khoáng thiết yếu đối với sự sinh trưởng của mọi loài cây.
Nguyên tố dinh dưỡng khoáng thiết yếu:
- Là những nguyên tố mà thiếu nó cây không hoàn thành được chu trình sống.
- Không thể thay thế được bởi bất kì nguyên tố nào khác.
- Phải trực tiếp tham gia vào quá trình chuyển hóa vật chất trong cơ thể.
Phân loại nguyên tố khoáng:
- Nguyên tố đại lượng gồm: C, H, O, N, S, P, K, Ca, Mg.
- Nguyên tố vi lượng gồm: B, Cl, Cu, Fe, Mn, Mo, Ni, Zn.
2. Vai trò của các nguyên tố khoáng là gì?
- Vai trò của các nguyên tố khoáng:
+ Tham gia xây dựng cấu trúc cơ thể.
+ Tham gia các hoạt động sinh lí trao đổi chất trong cơ thể (làm thay đổi đặc tính lí, hoá của keo nguyên sinh chất, làm thay đổi tốc độ và chiều hướng quá trình trao đổi chất; hoạt hoá các enzyme xúc tác các phản ứng sinh hoá trong tế bào; là thành phần của các phytohormone điều chỉnh các quá trình sinh trưởng và phát triển của cây).
+ Làm tăng tính chống chịu của cây.
3. Nguồn cung cấp các nguyên tố dinh dưỡng khoáng cho cây
- Đất là nguồn cung cấp chủ yếu các nguyên tố dinh dưỡng khoáng cho cây:
+ Các muối khoáng trong đất tồn tại ở dạng không tan hoặc hòa tan (dạng ion). Tuy nhiên, rễ cây chỉ hấp thụ được muối khoáng ở dạng hòa tan.
+ Sự chuyển hóa muối khoáng từ dạng không tan thành dạng hòa tan chịu ảnh hưởng của nhiều nhân tố môi trường như hàm lượng nước, độ thoáng (lượng ôxi), độ pH, nhiệt độ, vi sinh vật đất. Nhưng các nhân tố này lại chịu ảnh hưởng của cấu trúc đất.
- Phân bón cho cây trồng:
+ Phân bón là nguồn quan trọng cung cấp các chất dinh dưỡng cho cây trồng.
+ Liều lượng phân bón cao quá mức cần thiết không chỉ độc hại đối với cây mà còn gây ô nhiễm nông phẩm và môi trường.
4. Biện pháp hạn chế tình trạng thiếu khoáng của cây
- Dấu hiệu nhận biết cây thiếu dinh dưỡng khoáng:
Hiện tượng thiếu các nguyên tố dinh dưỡng thường được biểu hiện bằng những dấu hiệu màu sắc đặc trưng trên lá hoặc lá bị biến dạng
Ví dụ:
+ Thiếu đạm (N): lá vàng nhạt, cây cằn cỗi
+ Thiếu lân (P): lá vàng đỏ, trổ hoa trễ, quả chín muộn.
+ Thiếu Kali: ảnh hưởng đến sức chống chịu của cây.
+ Thiếu Ca: ảnh hưởng đến độ vững chắc của cây, rễ bị thối, ngọn cây khô héo.
- Biện pháp hạn chế tình trạng thiếu khoáng của cây:
- Phải nắm được tính chất đất trồng
- Thường xuyên thực hiện các biện pháp giúp cho quá trình chuyển hóa các muối khoáng ở trong đất từ dạng không tan thành dạng hòa tan dễ hấp thụ đối với cây:
+ Làm cỏ sục bùn, cày ải phơi đất
+ phá váng trên mặt đất sau mưa, bón vôi cho đất chua
- Kiểm tra thường xuyên, phát hiện những biểu hiện của lá
- Nếu lá cây có biểu hiện chuyển màu phải cung cấp khoáng kịp thời và đúng nhu cầu