1. Côn trùng và một số lợi ích của côn trùng
- Côn trùng hay còn được gọi với cái tên sâu bọ là một lớp thuộc về ngành động vật không xương sống. Cấu tạo cơ bản với bên ngoài làm bằng kitin, cơ thể chủ yếu có ba phần là phần chân, mắt kép và râu. Có thể nói côn trùng là loài động vật đa dạng nhất hành tinh. Chúng chiếm hơn một nửa số sinh vật sống.
- Một số loài côn trùng giúp thụ phấn cho thực vật có hoa ví dụ như ong bướm hay kiến. Trong quá trình lấy mật và phấn hoa. Thì chúng đã vô tình giúp cho các loài thực vật giao phấn.
- Một số loài côn trùng như ong, tằm sẽ tạo ra những sản phẩm có ích cho con người như mật, tơ hay sáp.
- Ấu trùng maggot được sử dụng để ngăn chặn sự hoại tử vì chúng sẽ ăn hết các phần thối. Đây là loài động vật được sử dụng để điều trị một số bệnh trên thế giới.
- Côn trùng là một nguồn cung cấp protein cho cơ thể con người. Tại một số quốc gia người ta xem côn trùng như một loài thực phẩm.
- Bọ rùa khi trưởng thành hay trong giai đoạn ấu trùng đều ăn rệp rừng và chúng được xem là một loài thiên địch có ích.
- Trong tổng các loài côn trùng thì chỉ có 0,1% loài là gây hại cho con người. Có thể kể đến như ruồi muỗi truyền bệnh, mối phá hủy công trình, mọt phá hủy lương thực, châu chấu ăn lương thực,….
2. Côn trùng hô hấp bằng gì?
- Là một loài động vật nhỏ bé côn trùng không có phổi để hô hấp. Thay vào đó chúng sẽ dựa vào sự trao đổi khí qua khác hấp thụ oxy và loại bỏ đi khí CO2. Hệ hô hấp của chúng cấu tạo chung bao gồm lỗ thở là bộ phận kết nối ống khí với môi trường bên ngoài.
- Hô hấp bằng hệ thống ống khí
+ Gặp ở côn trùng. Bao gồm nhiều hệ thống ống nhỏ, phân nhánh tiếp xúc với tế bào của cơ thể và thông ra ngoài nhờ các lỗ thở. Ví dụ: Hô hấp bằng hệ thống ống khí ở châu chấu.
+ Đặc điểm của bề mặt hô hấp: Hệ thống ống khí được cấu tạo từ những ống dẫn chứa không khí phân nhánh nhỏ dần và tiếp xúc trực tiếp với tế bào.
+ Cơ chế hô hấp: Khí O2 từ môi trường ngoài tế bào, CO2 ra môi trường.
+ Sự thông khí được thực hiện nhờ sự co giãn của phần bụng.
3. Hệ hô hấp của côn trùng được tối ưu hóa như thế nào?
- Côn trùng có khả năng kiểm soát và điều khiển hệ hô hấp ở nhiều mức độ khác nhau.
+ Thực hiện đóng mở các lỗ khí bằng cách hoạt động các cơ trên cơ thể.
+ Mở liên tục các van lỗ khí để đẩy nhanh hoạt động cung cấp Oxy cho cơ thể.
+ Trong trường hợp nhiệt độ cao, các loài côn trùng có thể thực hiện mở luân phiên các lỗ khí để thổi không khí.
- Côn trùng có thể nhịn thở nhiều ngày mà vẫn không sao... Tự nhiên đã cung cấp cho chúng một hệ hô hấp kỳ lạ, có khả năng đóng lại nguồn ô xi để dự trữ trong cơ thể.
- Những sợi cơ của côn trùng cho phép chúng thực hiện những chuyển động cực nhanh. Ví dụ như đôi cánh của nhiều loài côn trùng có thể đạt tần suất dao động là 1.000Hz. Loài côn trùng cần phải cung cấp oxi thật nhanh cho quá trình đốt cháy với tốc độ như vậy.
- Côn trùng hít thở thông qua những lỗ thở trên cơ thể (nằm trên ngực và bụng). Và oxi được khí quản đưa đến các mô và cơ. Kiểu hệ hô hấp này của côn trùng hiệu quả hơn rất nhiều so với các động vật có xương sống. Và dạng hô hấp đó cũng ngăn cản sự phát triển cơ thể của côn trùng, điều này lí giải tại sao côn trùng có kích thước nhỏ đến vậy.
- Với kiểu hô hấp này của mình, côn trùng tiếp nhận được nhiều oxi một cách trực tiếp vào các mô của mình hơn là so với các loài có xương sống. Bởi động vật có xương sống nhận oxi thông qua các phân tử hemoglobin trong các tế bào hồng cầu của máu.
- Những lỗ thở đó có thể mở ra, đóng vào khi cần, và có thể tiếp nhận một lượng oxi lớn trong một thời điểm, vì vậy côn trùng có thể tồn tại trong một thời gian dài mà không cần thở.